تاثیر افسردگی بر خانواده | آیا افسردگی مُسری است؟

افسردگی بر شغل، میل جنسی، سلامت جسمانی و سلامت عاطفی‌مان تاثیر می‌گذارد؛ اما یکی از تاثیراتی که نادیده گرفته می‌شود، شاید چون در حاشیه توجه ما قرار گرفته، تاثیر افسردگی بر اعضای خانواده، دوستان، همسر و کودکان است. بهتر است بدانید خانواده‌ی شخصی که مبتلا به افسردگی است هم بخشی از این بار را حمل می‌کند.

درمان معمولا تنها بر خودِ فرد تمرکز دارد، اما درباره کسانی که با آن شخص ارتباط دارند چطور؟!

مانند سرماخوردگی، افسردگی هم می‌تواند اختلالی واگیردار باشد. این حرف خصوصا در بین اعضای یک خانواده که با یکدیگر زندگی می‌کنند صادق است.

این فیلم را هم ببینید:

معرفی یک کتاب برای کمک به بهبود افسردگی و اضطراب

تاثیر افسردگی بر اعضای خانواده

همان طور که یک فرد به این اختلال مبتلا می‌شود، کل خانواده نیز ممکن است بدون اینکه حتی بدانند به افسردگی مبتلا شوند.

تاثیر افسردگی بر خانواده می‌تواند بدین شکل باشد که تمام انرژی خانه را می‌گیرد و آن را تبدیل به سیاه چاله‌ای مملو از عواطف منفی می‌کند.

اغلب، چنین افسردگی‌ای به عنوان بیماری جسمانی یا یک جو تحریک‌پذیر و منفی تشخیص داده می‌شود. اعضای خانواده همگی به فضای امن خود عقب نشینی کرده و سنگر می‌گیرند، این فضای امن می‌تواند تلویزیون یا کامپیوتر باشد.

 

همچنین بدبینی، نیش و کنایه، و سکوت تبدیل به سبک اصلی ارتباطی در خانواده می‌شود.

اگر والدین افسرده باشند، آیا کودکان افسرده می شوند؟

سابقه خانوادگی افسردگی (به ویژه در والدین) می تواند کودک را از طرق مختلف در معرض خطر افسردگی قرار دهد. ممکن است آسیب پذیری در برابر افسردگی از طریق ژن‌ها به کودک منتقل شود.

حتما بخوانید : روانشناس شناختی رفتاری در تهران

اما تاثیر اصلی زمانی است که افسردگی والدین، آنها را از تعامل با کودکان به روش‌های مورد نیاز برای رشد عصبی و احساس امنیت باز می دارد.

علاوه بر این، والدین افسرده می‌توانند ناخواسته جهان بینی منفی خود یا سبک‌های منفی تفسیر اتفاقات را به فرزندان خود منتقل کنند.

یک پژوهش جالب:

تاثیر افسردگی مادر بر میزان تماشای تلویزیون توسط کودک

نتایج یک پژوهش در آمریکا مشخص کرد کودکانی که مادران افسرده دارند، تلویزیون را به جای اسباب‌بازی و تاب و سرسره انتخاب می کنند.

علاوه بر این، مطالعه‌ای که رابطه بین افسردگی مادر و عادت‌های تلویزیونی را مورد بررسی قرار داد، نشان داد که بچه‌هایی که مادران چاق و افسرده داشتند نسبت به بچه‌های مادرانی که چنین نیستند زمان کمتری را در خارج از منزل سپری کردند.

حتما بخوانید : افسردگی در زنان، علائم و درمان

خانم هیلاری بوردت، دکتر، پزشک مرکز پزشکی بیمارستان کودکان در سینسیناتی، اوهایو، توضیح می‌دهد: «مادران سالم کسانی هستند که فرصت‌هایی را برای کودکان فراهم می‌کنند تا تلویزیون را خاموش کنند و به بیرون بروند.»

مطالعه‌ای دیگر نشان داد زنان مبتلا به افسردگی کودکانی داشتند که هر روز نیم ساعت بیشتر از کودکانی که مادرانشان افسرده نبودند، تلویزیون تماشا می کردند. کودکانی که مادرانشان چاق و افسرده بودند یک ساعت بیشتر در روز تلویزیون تماشا می کردند.

یک نظریه معتقد است که مادران مبتلا به افسردگی کمتر قادر به برنامه ریزی برای فعالیت های فرزندان خود هستند. همچنین مادران افسرده عموماً در تعامل با فرزندان خود مشکل دارند. همچنین این مادران خودشان در صبح‌های بیشتر تلویزیون تماشا می‌کنند و فرزندانشان در نهایت این رفتار را تکرار می‌کنند.

برای جلوگیری از تاثیر افسردگی در خانواده، چه کنیم؟

خانواده‌ها می‌توانند از شدت و پایداری افسردگی جلوگیری کنند و الگوی ارتباطی دیگری را پیش بگیرند:

۱. حواس‌تان به ظهور نشانه‌های افسردگی در سایر اعضای خانواده باشد

هر چه زودتر متوجه‌اش شوید، به همان نسبت سریع‌تر می‌توانید به فرد کمک کرده و همچنین سایر اعضای خانواده را از خطر ابتلا دور کنید.

افسردگی ممکن است در هر شخصی به شکل متفاوتی ظاهر شود:

• در کودکان، نه به شکل ناراحتی بلکه در قالب نافرمانی
• در کودکان مدرسه‌ای به صورت پیشرفت تحصیلی ضعیف، انزوا از مدرسه و فعالیت‌های اجتماعی
• در نوجوانان به شکل پنهانی سیگار کشیدن، نوشیدن مشروبات الکلی ، و مصرف مواد مخدر
• در افراد مسن‌تر کمبود اشتها برای غذا و عدم تمایل به زندگی کردن

حتما بخوانید : درمان افسردگی بعد از طلاق

۲. افزایش مهارت‌هایی در حیطه تفکر مثبت و ایجاد فضا و مکالماتی مثبت در خانه

خانواده‌ها اغلب نوعی سبک تفکر منفی را به ارث می‌برند که زمینه‌های افسردگی را مهیا می‌سازد. معمولا نوعی الگوی بدبینی برای محافظت از عزیزان‌مان در برابر شکست، ناامیدی و استرس داریم؛ این الگو میراثی است که از نسلی به نسل بعد منتقل می‌شود.

اما در واقع چنین الگوی تفکرِ منفی، درست برعکس عمل می‌کند و نه‌ تنها از عزیزان‌مان محافظت نمی‌کند بلکه منجر به فرسایش سلامت روان‌شان نیز می‌شود.

به مثال زیر توجه کنید:

پدری دائما ابراز ناامیدی و ناراحتی، بابت نمره ۱۸ پسرش در درس شیمی می‌کند و سایر نمرات‌اش‌ را که ۲۰ شده نادیده می‌گیرد. پدر نوعی تحریف شناختی انجام داده که ممکن است پسر بچه چنین تحریفی را در خود گسترش دهد و بعد‌ها این طرز تفکر را در زندگی‌اش پیش بگیرد.

یا شاید پدر در حال تصور یک فاجعه است و چنین نمراتی را به عنوان مانعی برای ممتاز شدن پسرش تلقی می‌کند. پدر نمی‌داند که چنین برخوردی احتمالا تاثیرات بدی دارد؛ به مرور زمان و با تکرار است که قدرت چنین برخوردهایی در شکل‌گیری سیستم باورهای شخص مشخص می‌شود.

آیا افسردگی واگیردار است؟

پاسخ کوتاه به این سوال که آیا افسردگی واگیر دارد؟ بله است!

اما مانند سایر موارد، پاسخ به این سوال هم پیچیده‌ است؛ یعنی بدین گونه نیست که اگر دوست‌تان بر روی شانه‌های شما گریه کرد به افسردگی مبتلا می‌شوید. ایمنی و اینکه چقدر مستعد هستید به عوامل مختلفی وابسته است، از ژنتیک گرفته تا سطح استرس.

افسردگی با شماری از رفتارها و نگرش‌های ناسالم همراه است؛ مانند بدبینی، عیب‌جویی، لغو برنامه‌های اجتماعی و تحریک پذیری. مشخص شده که این رفتارها می‌توانند از فردی به فرد دیگر منتقل شوند.

هم اتاقی‌های دانشجویان مبتلا به افسردگی، کودکانی که والدین‌شان با افسردگی دست و پنجه نرم می‌کنند، و همسرانی که شریک‌ زندگی‌شان به افسردگی مبتلاست ممکن است شروع به بروز نشانه‌های افسردگی کنند.

حتما بخوانید : درمان افسردگی بعد از زایمان

در سال ۲۰۱۴ تحقیقی بر روی هم اتاقی‌ها در دانشگاه صورت گرفت. مشخص شد دانشجویانی که هم‌ اتاقی‌شان تمایل به نشخوارذهنی داشت (زمینه ایجاد افسردگی)، ۳ و ۶ ماه بعد این تمایل در آنها هم افزایش یافت.

به بیان ساده‌تر، نشانه‌های افسردگی خود به تنهایی واگیردار نبودند بلکه سبک تفکر این گونه بود.

دانشجویانِ بدون اختلال، با ۶ ماه زندگی کردن همراهِ فرد نشخوارگر ذهنی، ۲ برابر بیشتر احتمال داشت به افسردگی مبتلا شوند تا کسانی که هم اتاقی‌شان این سبک تفکر را نداشت.

حتما بخوانید : درمان افسردگی در سالمندان

نتیجه‌گیری نهایی

احساسات می‌توانند مسری باشند حتی حس شادی اما این را بدانید که داشتن همسری مبتلا به افسردگی نمی‌تواند تنها عامل ابتلا شما به افسردگی باشد بلکه عوامل دیگری هم دخیل هستند.

جویای حال یکدیگر شدن،‌ نه فقط از سر عادت بلکه بر اساس نوعی حس ارتباط، در هر مرحله از زندگی می‌تواند مثل ضربه گیر در برابر افسردگی عمل کند.

 

کلینیک روانشناسی چمان

اگر خود یا عزیزان‌تان از افسردگی رنج می‌برید، متخصصان کلینیک روان‌شناسی چمان قادر به کمک رسانی به شما برای ارتقا سطح سلامت روان و کیفیت زندگی‌تان می‌باشد.