روانشناس شناختی رفتاری در تهران به راحتی پیدا میشود، اما چه خصوصیات و ویژگی‌های دارد؟ چه مراحل درمانی‌ای را طی میکند؟ چند جلسه باید به او مراجعه کنیم؟ درباره چه اختلالاتی میتواند به ما کمک کند؟ اگر شما هم به دنبال پاسخ این سوالات هستید پس به خواندن ادامه دهید.
روانشناس شناختی رفتاری سعی دارد به وسیله بازنگری مجدد و از بین بردن برخی باورهای نامعقول احساسات، رفتار و افکار ناکارآمد افراد را تغییر دهد. درمان CBT (Cognitive Behavioral Therapy) نشات گرفته از این ایده است که افکار و ادراکات ما بر نحوه رفتار کردن‌مان تاثیر میگذارند.
بسیاری از افراد با تجربۀ استرس شدید، ادراک‌شان از واقعیت دچار تحریف میشود. درمان رفتاری شناختی قصد دارد با شناسایی افکار آسیب‌زا متوجه شود آیا این افکار، تصویر درست و دقیقی از واقیعت به شخص میدهد یا خیر؟! و اگر نه راهبردهایی را برای به چالش کشیدن و از بین بردن این افکار به کار میبرد.
این درمان برای همه سنین از کودکان و نوجوانان گرفته تا بزرگسالان مناسب است. جزء درمان‌های کوتاه مدت است و معمولا ۵ تا ۲۰ جلسه طول میکشد، با این حال چارچوب زمانی میتواند بر اساس عوامل مختلف تغییر کند.
در ادامه با جزئیات بیشتری درباره این رویکرد برای‌تان خواهیم گفت.
روانشناس شناختی رفتاری حین درمان چه کار میکند؟
روانشناس شناختی رفتاری شما را تشویق میکند تا درباره احساسات، افکار و آن مسئله‌ای که شما را ناراحت کرده حرف بزنید. اگر در ابتدا نتوانستید راحت باشید و حرف زدن از احساسات‌تان برای‌تان سخت بود اصلا نگران نباشید. تراپیست به شما کمک خواهد کرد که بهتر اعتماد کنید و راحت‌تر باشید.
از آنجایی که درمان CBT رویکردی هدف‌گراست، اغلب بر یک مسئله مشخص تمرکز میکند. با گذر از مراحل درمان و پشت سر گذاشتن جلسات، روانشناس ممکن است از شما بخواهد بر مبنای آنچه در طول جلسات درمان میگذرد فعالیت‌ها و تمریناتی (مانند کتاب مشخصی خواندن) انجام دهید.
حتما بخوانید : 
رویکرد متخصص مربوطه مشخصا به موقعیت و ترجیحات شما بستگی دارد. ممکن است روانشناس شناختی رفتاری این درمان را با رویکرد دیگری ترکیب کند برای مثال رویکرد بین فردی که در آن تمرکز اصلی روی روابط شما با سایر افراد است.
روانشناس شناختی رفتاری به مسائل و هیجاناتی که همین حالا در زندگی شما وجود دارند می‌پردازد نه به اتفاقات دوران کودکی‌تان. او احتمالا درباره تاریخچه خانوادگی‌تان می‌پرسد تا بتواند درک بهتری از مراجع داشته باشد؛ اما زمان زیادی را صرف کنکاش در اتفاقات گذشته نمی‌کند.
حتما بخوانید : تاکید متخصص بر چیزهایی است که شخص به خودش میگوید که در ایجاد اختلال (مثلا اضطراب) نقش دارند. مراجع تشویق میشود تا به باورهای معقول توجه کند و باورهای نامعقول را به چالش بکشد.
برای مثال شخصی را تصور کنید که از اینکه پارتنری ندارد ناراحت است، او تشویق میشود تا فرضیه‌های بیش‌از حد منفی و نامتناسب را زیر سوال ببرد مانند این فرض که «من هیچ وقت کسی رو پیدا نمی‌کنم و قراره تا آخر عمر تنها بمونم».
مراحل درمان روانشناس شناختی رفتاری چیست؟
۱. شناسایی موقعیت‌ها و شرایط مشکل آفرین در زندگی مراجع:
این مسائل می‌توانند شامل طلاق، سوگ، پرخاشگری، و یا نشانه‌هایی از اختلالات روانشناختی باشند. شما و تراپیست‌تان احتمالا زمانی را صرف این میکنید که مشکل چیست و چه اهدافی را می‌خواهید دنبال کنید.
حتما بخوانید : ۲. آگاه شدن از افکار، هیجانات و باورهای مراجع درباره این مسائل:
زمانی که آن مشکل و مسئله‌ای که قصد دارید روی آن کار کنید، شناسایی شد متخصص از شما می‌خواهد تا افکارتان را در آن باره به اشتراک بگذارید برای مثال:
- آن حرف‌هایی که شما به خودتان درباره وقوع یک مشکل میگویید
- تفسیر و برداشتی که از معنای آن واقعه دارید
- باورهای‌تان درباره خودتان، افراد دیگر و یا اتفاقات
شاید تراپیست بهتان پیشنهاد دهد که این افکار را در یک دفترچه‌ی مخصوص یادداشت کنید.
۳. شناسایی افکار نادرست و منفی:
برای تشخیص الگوی تفکر و رفتاری که ممکن است بر مشکل‌تان تاثیر بگذارند، روانشناس شناختی رفتاری از شما می‌خواهد توجه بیشتری به واکنش‌های جسمی، هیجانی و رفتاری‌تان در موقعیت‌های مختلف بکنید.
حتما بخوانید : ۴. شکل‌دهی مجدد افکار منفی:
او شما را تشویق میکند تا از خود بپرسید آیا دیدگاه‌تان نسبت به موقعیت‌های مختلف بر اساس واقعیت است یا فقط برداشتی نامتناسب از آنچه در حال رخ دادن است؟ شکل‌دهی مجدد افکار منفی میتواند کمی سخت باشد. احتمالا شما روش‌های طولانی مدتی برای فکر کردن درباره زندگی خود و «خودتان» دارید که تغییرشان نیازمند تمرین و تلاش است.
با مراجعه به متخصص مجرب و تمرین، قادر خواهید بود الگوهای فکری و رفتاری مناسب را تبدیل به عادت کنید.
چند جلسه به روانشناس شناختی رفتاری مراجعه کنم؟
همان طور که در ابتدا اشاره شد درمان CBT، رویکرد کوتاه مدتی تلقی میشود که به طور معمول تقریبا از ۵ جلسه تا ۲۰ جلسه نیاز دارد. شما و روانشناس میتوانید درباره تعداد جلساتی که برای‌تان مناسب است گفتگو کنید.
عوامل دخیل در طول مدت جلسات درمانی عبارتند از:
- نوع اختلال و مشکل
- شدت نشانه‌های‌تان
- از کی نشانه‌های‌تان بروز پیدا کردند و چه مدت است که با آنها درگیر هستید
- چقدر زود به درمان جواب میدهید و پیشرفت میکنید
- چه میزان از استرس را تجربه میکنید
- چقدر حمایت از جانب اعضای خانواده و افراد دیگر دریافت میکنید.
برای رزرو وقت روانشناسی بالینی با ما تماس بگیرید:
رویکرد رفتاری شناختی چه اختلالاتی را درمان میکند؟
آرون بک، روان‌پزشک آمریکایی در دهه ۱۹۶۰ میلادی رویکرد CBT را برای درمان افسردگی به وجود آورد؛ اما اکنون تحقیقات نشان می‌دهند که اختلالات گسترده دیگری مانند اضطراب، PTSD استرس پس از سانحه، اختلال مصرف مواد، و فوبیا‌ها را درمان میکند.
اما جدای از درمان اختلالات و مشکلاتی که ذکر شد، روانشناس شناختی رفتاری همچنین میتواند مهارت‌هایی که افراد برای ارتقاء سطح خوشحالی، روابط بین‌فردی و خودشکوفایی کلی نیاز دارند به آنها آموزش دهد.
به عبارت دیگر رویکرد شناختی رفتاری حتی برای افرادی که اختلالات روانشناختی خاصی هم ندارند مفید است.
آیا مراجعه به روانشناس شناختی رفتاری برای درمان افسردگی مفید است؟
بله، تحقیقات زیادی نشان داده‌اند این رویکرد میتواند درمان مناسبی برای افسردگی باشد. برخی تحقیقات دیگر اظهار داشتند رویکرد CBT اغلب به اندازه داروهای ضدافسردگی کارآمد است. مراجعه کنندگان به روانشناس شناختی رفتاری کمتر احتمال دارد بعد از درمان، افسردگی‌شان بازگردد.
این درمان ابزار و منابع درمانی مورد نیاز را در درون شخص فراهم میکند تا شخص بتواند خودش در آینده از اپیزود‌های بعدی افسردگی جلوگیری کند.
انجمن روانشناسی آمریکا (APA) بر اساس مطالعات پیشنهاد میکند برای درمان افسردگی‌های خفیف از دارودرمانی یا رواندرمانی به عنوان خط اول درمان استفاده شود، و برای خط اول درمان افسردگی متوسط تا شدید از ترکیب دارو و رواندرمانی بهره ببرند.
پیش‌تر اشاره کردیم جلسات این رویکرد ۵تا ۲۰ جلسه طول میکشند اما ایا این تعداد برای اختلال افسردگی هم کافی است؟ APA پیشنهاد داده است آن دسته از افرادی که سابقه طولانی افسردگی دارند به طور مداوم درمان دریافت کنند و البته می‌توانند تعداد جلسات را کمتر کنند یعنی اگر ابتدا درمان هفتگی بوده به مرور فواصل جلسات بیشتر شود، اما ادامه یابد.
حتما بخوانید : مدت زمان دریافت دارودرمانی میتواند متغیر باشد. APA بیان داشته آن دسته از کسانی که افسردگی‌شان مزمن‌تری است و احتمال بازگشت مجدد بیشتری دارند بهتر است تا زمان نامعینی تحت دارودرمانی باقی بمانند. از طرف دیگر افرادی که به داروها خوب جواب دادند بعد از درمان کامل ۴ تا ۹ ماه اضافه‌تر به مصرف دارو ادامه دهند تا خطر بازگشت کمتر شود.
آیا مراجعه به روانشناس شناختی رفتاری در تهران برای درمان اضطراب مفید است؟
تحقیقات نشان داده‌اند این رویکرد، درمانی موثر و با دوام برای اختلالات اضطرابی است. CBT ابزارهایی برای تغییر افکار و رفتارهایی که اضطراب را تشدید میکنند، فراهم می‌آورد.
برای مثال کسی که مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی است ممکن است فکر کند: «من حس خیلی بدی موقع مهمونی‌ها دارم. همه فکر میکنن من یه آدم بی‌مصرف‌ام» چنین فکری احتمالا منجر به حس شرم‌ساری، خجالت و ترس میشود و در نهایت رفتارهایی مانند انزواطلبی و اجتناب را در فرد ظاهر میکنند.
حتما بخوانید : این رویکرد به افراد کمک میکند تا یاد بگیرند چطور افکار تحریف شده‌شان را شناسایی و به چالش بکشند و آنها را با افکار واقع‌گرایانه‌تری جایگزین کنند.
روانشناس شناختی رفتاری به شما کمک میکند تا افکار و رفتارهایی که محرک اضطراب‌تان هستند تغییر دهید. زیرا افکار به احساسات منجر شده و احساسات به رفتارمان. تغییر افکارتان میتواند هیجانات منفی را کاهش داده و در نتیجه رفتار مخرب کمتر رخ دهد.
آیا کودکان می‌توانند به روانشناس شناختی رفتاری مراجعه کنند؟
همان طور که در ابتدای مقاله اشاره شد. این رویکرد برای همه سنین میتواند کارآمد باشد. اصل و پایه این درمان برای کودکان هم مانند بزرگسالان است ولی از تکنیک‌های متفاوتی میتوان استفاده کرد مانند نقش بازی کردن (role play) یا بازی با کودک.
CBT شاید نتواند ADHD کودکان را کاملا درمان کند اما برای کنترل کردن نشانه‌های خاصی موثر است. با استفاده از درمان شناختی رفتاری کودک متوجه افکار نامتناسب خود شده و به سمت تغییر این افکار سوق داده میشود.
برای مشاوره و رواندرمانی کودک خود، همراه شما هستیم.
با ما تماس بگیرید: 021 - 88652505 - 021 - 88652502
تکنیک‌های روانشناس شناختی رفتاری کودک:
بازی درمانی: از هنرهای دستی و کاردستی‌ها، نمایش عروسکی، و نقش بازی کردن (role play) استفاده میشود تا به کودک کمک کنند مشکلات موجود را بیان کرده و با دیدگاه مناسب‌تری عوض کنند.
الگو دهی: روانشناس شناختی رفتاری ممکن است مثالی ملموس از رفتار مناسبی که میخواهیم کودک انجام دهد بیان کند. مثلا با هدف اینکه چطور پاسخ همکلاسی قلدر‌اش را بدهد و از او بخواهیم مانند الگو رفتار کند.
حتما بخوانید : رویکرد درمانی شناختی رفتاری برای کودکان میتواند در قالب‌های مختلفی انجام شود مانند:
فردی
فقط کودک در جلسه حضور دارد.
همراه والدین
روانشناس کودک با والدین و فرزندان‌شان هر دو کار میکند و مهارت‌های فرزند پروری مشخصی را به آنها آموزش میدهد تا کودک بهترین استفاده را از رویکرد درمانی ببرد.
همراه خانواده
در این نوع علاوه بر کودک و والدین سایر فرزندان خانواده و یا سایر کسانی که به کودک نزدیک هستند حضور دارند.
گروهی
شامل روانشناس، کودک و سایر کودکانی است که درگیر مشکل مشابهی هستند.
کلینیک روانشناسی چمان
درمان مناسب به شما کمک میکند زندگی‌تان را پس بگیرید. اگر به تنهایی در حال دست و پنجه نرم کردن با مشکلی هستید که همچنان ادامه دارد و دست از سر شما برنداشته، به شما پینشهاد میکنیم از متخصصین سلامت روان کمک بگیرید. اگر به دنبال روانشناس شناختی رفتاری در تهران می‌گردید میتوانید به کلینیک چمان مراجعه کنید.
ما از ساعت 8 تا 21 در کلینیک هستیم. برای رزرو وقت مشاوره و روانشناسی تماس بگیرید:
با روانشناسان شناختی رفتاری ما آشنا بشید:
