همه‌ی ما میدانیم که عزت نفس می‌تواند نقش مهمی در موفقیت داشته باشد. عزت نفس بسیار پایین شخص را در حس افسردگی و شکست‌خوردگی رها می‌کند. همچنین پایین بودن عزت نفس می‌تواند باعث شود افراد تصمیمات بدی بگیرند، در روابط مخرب گیر بیوفتند، یا قادر نباشند از تمام پتانسیل‌های‌شان در زندگی استفاده کنند.
از طرف دیگر حس خودبزرگ بینی بیش از حد هم ممکن است به روابط صدمه بزند، و می تواند نشانه‌ای از اختلال شخصیت خودشیفته (نارسیستیک) باشد.
اگر میزان عزت نفس را در یک طیف در نظر بگیریم، دو سر این طیف یعنی عزت نفس خیلی بالا یا عزت نفس کم می‌تواند مضر باشد، بهتر است جایی میان این طیف به تعادل برسید.
اما عزت نفس دقیقا چیست؟ از کجا می‌آید و چه تاثیراتی بر زندگی‌مان می‌گذارد؟
عزت نفس چیست؟
در روانشناسی، اصطلاح عزت نفس برای توصیف حس ارزشمندی درونی در افراد استفاده می‌شود. به عبارت دیگر، چه قدر خودتان را دوست دارید؟ عزت نفس شامل تعداد زیادی از باور‌هایی ست که نسبت به خودتان دارید، برای مثال در زمینه‌های چون ارزیابی ظاهر، احساسات، و رفتارتان.
عزت نفس معمولاً به عنوان ویژگی‌های شخصیتی در نظر گرفته می‌شود، که یعنی می‌تواند پایدار و بادوام باشد.
چرا عزت نفس اهمیت دارد؟
عزت نفس نقش قابل توجهی در انگیزه و موفقیت زندگی‌تان دارد. عزت نفس پایین ممکن است شما را از موفقیت در مدرسه یا کار عقب نگه‌دارد زیرا شما به توانایی‌‌تان در موفق‌شدن باور ندارید.
در مقابل، داشتن میزان سالمی از عزت نفس به شما کمک می‌کند دستاوردهای زیادی داشته باشید، زیرا با یک نگرش مثبت و جرات‌مندانه به زندگی نگاه می‌کنید و به خود باور دارید که می‌توانید به اهداف‌تان دست‌یابید.
حتما بخوانید : عوامل موثر بر عزت نفس
همان طور که حدس می‌زنید، عوامل زیادی بر عزت نفس تاثیر می‌گذارند. مانند:
- افکار درونی
- سن
- هر گونه بیماری/ ناتوانی
- محدودیت‌های فیزیکی
- شغل
علاوه بر موارد گفته شده، عوامل ژنتیکی که کمک می‌کنند شخصیت فرد شکل گیرد هم نقشی در عزت نفس دارند. اما اغلب تجربیات خودمان هستند که به طور کلی و اساسی عزت نفس‌مان را پی ریزی می‌کنند.
آن کسانی که به طور مداوم انتقاد‌ها و ارزیابی‌های منفی از سمت خانواده و دوستان‌شان دریافت می‌کنند، احتمالاً عزت نفس پایین را تجربه خواهند کرد.
برای رزرو وقت روانشناسی بالینی با ما تماس بگیرید:
نشانه‌های عزت نفس پایین
عزت نفس کم برای همه به یک شکل نیست، اما معیار‌های زیادی وجود دارند که به شما بگویند شخصی در حال دست و پنجه نرم کردن با پایین بودن عزت نفس هست یا نه. شما معمولاً بعد از گذراندن زمان با افراد می‌توانید تفاوت افراد با عزت نفس سالم را از کسانی که عزت نفس پایین دارند تمیز دهید.
پیشنهاد می‌کنیم این فیلم رو حتماً ببینید:
چرا خودم را سرزنش می‌کنم؟
تعدادی از نشانه‌های عزت نفس پایین که ممکن است در خود یا دیگران بیابید عبارتند از:
- حساس به انتقاد
- دوری‌گزینی اجتماعی
- تحریک پذیری یا پرخاش
- تمرکز بیش از حد بر مشکلات شخصی
- نشانه‌های جسمانی (سردرد، بی‌خوابی، خستگی)
- افکار منفی درباره‌ی خود
- احساس بی ارزشی و شکست خوردگی
- ترس داشتن از شکست یا تجربه کردن حس گناه بعد از شکست
اگر تعداد زیادی از موارد زیر را دارید پس احتمالاً از عزت نفس کم رنج می‌برید. نگران نباشید؛ ممکن است الان همه چیز کمی ناامیدانه به نظر برسد، خصوصاً اگر به مدت طولانی عزت نفس پایین داشته‌اید، اما باید بدانید عزت نفس چیزی است که می‌توانید با روش‌های مختلف آن را بالاتر ببرید.
حتما بخوانید : در ادامه به چند راهکار برای بالا بردن عزت نفس می‌پردازیم.
دلایل نداشتن عزت نفس
عزت نفس کم، معمولاً در دوران کودکی آغاز می‌شود. معلمان، دوستان، خواهران و برادران، والدین، و حتی رسانه‌ها پیام‌های مثبت و منفی‌ای درباره‌ی خودمان به ما ارسال می‌کنند.
به دلایلی، پیام «تو به اندازه کافی خوب نیستی» یکی از مواردی است که با شما باقی می‌ماند. شاید برایتان سخت باشد طبق انتظارات دیگران یا خود زندگی کنید
حتما بخوانید : استرس و موقعیت‌های سخت زندگی می‌توانند در پایین بودن عزت نفس نقش داشته باشند.
درمان عزت نفس پایین
با کمی سخت کوشی، شما قادر خواهید بود الگوی افکار و عادت‌های‌تان را تغییر دهید. بعد از مدتی، شروع می‌کنید دنیا و از همه مهم‌تر خودتان را از منظری مثبت‌تر می‌بینید.
روش‌های درمان عزت نفس پایین عبارتند از:
- از گفتگوی منفی با خود اجتناب کنید.
- یاد بگیرید چگونه جسور و جرات‌مند باشید.
- دست از مقایسه خود با دیگران بردارید.
- بر مواردی تمرکز کنید که می‌توانید تغییر دهید.
- از متخصصین سلامت روان کمک بگیرید.
کلینیک مشاوره و روانشناسی چمان می‌تواند به شما در درمان عزت نفس پایین کمک کند تا سطح زندگی خود را ارتقاء دهید.
