اختلال شخصیت دوری گزین (اجتنابی)

اختلال شخصیت دوری گزین چیست؟

خیلی از مردم با خجالت و کم رویی میجنگند ولی عده‌ی کمی هستند که از خجالت رنج میبرند و این نشات گرفته از ترس شدید اجتماعی‌ است. در اختلال شخصیت اجتنابی خجالت، ترس شدید از طرد شدن و مورد قضاوت قرارگرفتن، ارتباط اجتماعی برقرار کردن را سخت میکند.

افراد مبتلا به این اختلال ممکن است از فعالیت‌های کاری اجتناب کنند و پیشنهادهای شغلی را رد کنند چون میترسند که مورد انتقاد دیگران قرار بگیرند. به دلیل عزت نفس پایین و احساس بی‌کفایتی احتمالا در موقعیت‌های اجتماعی خجالتی و شرمسار ظاهر می‌شوند.

ویژگی اصلی شخصیت اجتنابی دوری گزیدن از مردم، تجربه های جدید و حتی تجربه های قبلی است.

این اختلال غالبا ترکیبی است از یک ابراز ترس احمقانه با یک میل شدید برای مورد پذیرش و محبت واقع شدن. این افراد تنها درصورتی که احتمال دهند پس زده نمیشوند از نقاط ضعف‌شان سرسری میگذرند تا بتوانند با دیگران رابطه برقرار کنند. طرد شدن و از دست دادن آن قدر برای این افراد درد آور است که تنهایی را انتخاب میکنند.

همچنین ترفیع‌ها را رد میکنند، برای نرفتن به جلسات بهانه می‌آورند و به موقعیت‌هایی که فرصت دوست یابی دارند نمیروند. بدون در نظر گرفتن جنسیت، حدود ۲٪ از مردم به این اختلال مبتلا هستند.

آنها ممکن است اظهار نظرهای ساده و بی منظور را به عنوان تمسخر و استهزا نسبت به خود تعبیر کنند. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است از ناتوانی خود در برقراری رابطه ی صمیمی با دیگران احساس ترس و ناراحتی کنند.

نشانه‌های اختلال شخصیت دوری گزین:

برای تشخیص این اختلال حداقل چهار مورد از نشانه‌های زیر باید طی زمان و در اوایل بزرگسالی در فرد مشاهده شوند.

نشانه‌های رایج این افراد عبارتند از:

• بسیار حساس و زود رنج هستند، عدم تایید و انتقاد، آنها را به راحتی می‌رنجاند
• هیچ دوست صمیمی ندارند
• اکراه از حاضر شدن در جمع‌
• اجتناب از کارها و شغل‌هایی که شامل ارتباط برقرار کردن با دیگران می‌شوند
• در موقعیت‌های اجتماعی خجالتی هستند، زیرا می‌ترسند مرتکب اشتباه شوند
• فاجعه‌سازی سختی‌ها و مشکلات
• در رابطه‌های صمیمی زیادی حد و حدود تعیین می‌کنند
• در حضور دیگران، احساس بی عرضگی، بی ارزشی و نچسب بودن می‌کنند
• ریسک پذیر نیستند و چیزهای جدید را امتحان نمی‌کنند به دلیل اینکه نمی‌خواهند بیشتر از این شرمسار شوند
• اضطراب و ترس شدید در موقعیت‌های اجتماعی و روابط
• حس ترس و خجالت در موقعیت‌های اجتماعی جدید
• نیاز به دوست داشته شدن
• کمبود جسارت و شجاعت
• عدم اعتماد به دیگران
• بی‌انگیزگی در کارها

علل به وجود آمدن اختلال شخصیت اجتنابی چه هستند؟

شخصیت یک فرد در طول دوران کودکی شکل می‌گیرد و 2 عامل مهم در شکل گیری شخصیت نقش دارند.

عوامل ژنتیکی:

بسیاری از صفات شخصیتی به صورت ژنتیکی از پدر و مادر به شخص می رسند. به این صفات سرشت هم می‌گویند.

عوامل محیطی:

این فاکتور مربوط به محیطی است که شخص در آن رشد می‌کند و اتفاقاتی که اطراف‌اش می افتند. که شامل دوران کودکی و تغییرات در شکل ظاهری است:

دوره کودکی: دوران کودکی در این اختلال حائز اهمیت است. کودکانی که سرپرست‌شان محبت زیادی به آنها نشان نداده یا والدین و هم سن سالان‌ طردشون کردند احتمال ابتلاءشان بیشتر است، این بچه‌ها از طریق فرار از موقعیت‌های اجتماعی به این تجربه‌های تلخ پاسخ میدهد.

تغییر در شکل ظاهری: پژوهشگران معتقداند، تغییر در شکل ظاهری فرد مثل یک بیماری فیزیکی میتواند فاکتور دیگری برای این اختلال باشد. اکثر رفتارهای اجتنابی در دوره‌های نوزادی و اوایل کودکی ظاهر میشوند مثل خجالت، انزواطلبی و دوری از افراد و مکان‌های غریبه.

این اختلال ممکن است در کودکی توسعه یابد و نشانه‌هایش در کودک ۲ ساله دیده شوند. مثل سایر اختلال‌های شخصیت، اختلال شخصیت دوری گزین هم فقط در بزرگسالی قطعی تشخیص داده میشود.

آیا اختلال شخصیت اجتنابی همان اضطراب اجتماعی است؟

به نظر می‌رسد که این افراد از نظر روانی با افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی شباهت بسیار داشته باشند ولی افراد مبتلا به شخصیت اجتنابی به دلیل احساس اضطراب شدید در تمامی موقعیت‌های اجتماعی و همچنین ناتوانی در مهارت‌های اجتماعی، از مبتلایان به اضطراب اجتماعی متمایز می شوند.

محققین بر این باور بودند که اختلال شخصیت اجتنابی با اضطراب اجتماعی در ارتباط هستند اما تحقیقات جدید نشان داده که درصد قابل ملاحظه‌ای از مبتلایان اختلال شخصیت اجتنابی با معیارهای اضطراب اجتماعی ارتباطی ندارند.

گاهی اوقات سخت است که تشخیص دهید افراد یکی از این اختلالات را دارند یا هر دو را معمولا افراد اختلال شخصیت اجتنابی اضطراب را در همه‌ زمینه‌های زندگی‌شان تجربه میکنند در حالی که مبتلایان اختلال اضطراب اجتماعی در یک سری از موقعیت‌های خاص مثل سخنرانی‌ها اضطراب دارند.

بعضی اوقات اختلال اجتنابی با اختلال شخصیت اسکیزویید اشتباه گرفته میشود، که هر دو شامل دوری افراد از اجتماع هستند.

مبتلایان اختلال شخصیت اسکیزویید تمایل و علاقه‌ای به ارتباط برقرار کردن ندارند در حالی که مبتلایان اختلال شخصیت اجتنابی تمایل دارند ولی از ترس رد شدن و پذیرفته نشدن از ارتباط برقرار کردن دوری می‌کنند.

چه کسانی احتمال دارد به اختلال دوری گزین مبتلا شوند؟

هیچ راه قطعی برای پیش‌بینی اینکه چه کسی به اختلال دوری گزین مبتلا خواهد شد وجود ندارد. مبتلایان اغلب در کودکی بسیار خجالتی هستند، البته هر کودکی که خجالتی بود دلیل بر اینکه مبتلا می‌شود نیست. اگر دارای اختلال باشید خجالت شما با افزایش سن رفته رفته، بیشتر می‌شود. طوری که از مردم و موقعیت‌های مختلف اجتناب می‌کنید.

اختلال شخصیت دوری گزین می‌تواند با انواع مختلفی از اختلالات روانی دیگر همبودی (هم‌زمانی) داشته باشد، مانند:

• اختلال اضطراب اجتماعی
• اختلال شخصیت وابسته
• اختلال شخصیت مرزی
• سوءمصرف مواد مخدر
• افسردگی
• برون هراسی (ترس از مکان‌های باز و عمومی)

برای رزرو وقت روانشناسی بالینی با ما تماس بگیرید:

88652505 | 88652502 | 021

درمان اختلال شخصیت دوری گزین

افراد دارای اختلال شخصیت اجتنابی به درمان نیاز دارند زیرا می‌خواهند روابط مستحکم‌تری داشته باشند و استرس‌شان را در مکان‌های عموی و محیط کار کاهش یابد.

درمان هر کدام از اختلالات شخصیت میتواند سخت باشد چون فرد سال‌های زیادی نشانه‌ها و ویژگی‌های این اختلالات را داشته و با آنها زندگی کرده! روان درمانی روش رایج درمان این اختلال می‌باشد؛ از جمله رویکردهای مناسب روان‌درمانی رویکرد شناختی-رفتاری است که بر کاهش تفکرات منفی و ایجاد مهارت‌های اجتماعی تمرکز دارد.

سایر درمان‌های اختلال شخصیت اجتنابی عبارتند از:

• گروه درمانی
• خانواده درمانی
• دارو درمانی

اگر فکرمی‌کنید درگیر این اختلال هستید، کمک در دسترس شماست و اولین قدم تنها مراجعه به متخصصین سلامت روان می‌باشد.