زندگی با همسر پارانوئید

زندگی با همسر پارانوئید چگونه است؟

اگر فردی با اختلال پارانوئید را به عنوان همسر یا شریک عاطفی خود انتخاب کرده‌اید این محتوا از کلینیک روان‌درمانی چمان را برای آگاهی از چگونگی کیفیت زندگی با همسر پارانوئید و راهکارهایی جهت تسهیل شرایط دشواری که احتمالا با آن رو‌به‌رو هستید، دنبال کنید.

پیش از آن که چند و چون زندگی با یک همسر پارانوئید را به بحث بگذاریم و یاد بگیریم که چگونه باید در برابر عوارض نه چندان آسان این نوع ارتباط از روح و جسم خود مراقبت کنیم لازم است که ابتدا به طور خلاصه با مفهوم اختلال شخصیت پارانوئید (Paranoid Personality Disorder) آشنا شده و بدانیم که منظور از شخصیت پارانوئید دقیقا چیست؟

آیا هر کسی که دچار شک و بدبینی باشد شایسته برچسب پارانوئید بودن است؟

اختلال شخصیت پارنوئید (PPD) که با عنوان شخصیت بدگمان و شکاک نیز شناخته می‌شود حالتی فراتر از فردی با احساس بدبینی ساده و گذراست.

مشخصۀ اصلی یک همسر پارانوئید شکاک بودن و بی‌اعتمادی دیرپا و تشدیدشونده نسبت به همۀ افراد است.

مسئولیت این احساسات از نظر آن‌ها بر عهده خودشان نیست بلکه دیگران مقصر ایجاد این احساسات در آن‌ها هستند.

افراد دارای اختلال شخصیت پارانوئید اغلب تحریک‌پذیر و متخاصم بوده و خشمی انفجاری دارند. به چشم‌هایشان که نگاه میکنی گویی هر لحظه در انتظار فرصتی مناسب هستند تا خشم خود را بر سر مخاطب مورد نظر تخلیه کنند.

افرادی که به همسر، فرزندان و شریک عاطفی خود سوء‌ظن مرضی دارند و رفتار آن‌ها با تعصب بی‌منطق و بیمارگونه همراه است اغلب دچار اختلال شخصیت پارانوئید هستند.

بر اساس منبع معتبر کاپلان و سادوک، میزان شیوع اختلال شخصیت پارانوئید 2 تا 4 درصد از جمعیت عمومی است اما امروزه گویی شاهد افزایش تعداد این افراد در جامعه هستیم.

نکته قابل توجه این است که:

افراد پارانوئید در اکثر موارد شخصا برای درمان مراجعه نکرده و خود را فردی سالم می‌دانند که دیگران به دنبال دسیسه‌چینی، خیانت و آزار آن‌ها هستند.

به همین دلیل است که سوق دادن آن‌ها به سمت درمان کار بسیار دشواری بوده و ما با تعداد کمی از این بیماران رو‌به‌رو هستیم که درمان شده باشند.

حال بیایید نگاهی موشکافانه‌تر نسبت به زندگی با همسر پارانوئید داشته باشیم. اگر بخواهیم صادقانه تحلیل کنیم باید بگوییم که زندگی با یک فرد پارانوئیدی احتمالا یکی از سخت‌ترین شکل‌های ارتباط عاطفی است که در صورت عدم آگاهی و خودمراقبتی می‌تواند عوارض بسیار سنگین روانی و حتی آسیب جسمی را به همراه داشته باشد.

 

 

ویژگی‌های همسر پارانوئید چیست؟

در گام نخست باید به طور دقیق بدانیم که وقتی می‌گوییم همسری با اختلال شخصیت پارانوئید منظورمان چه کسی است؟ آیا به هر شخصی که سطحی از بدبینی و شک نسبت به دیگران را داشته باشد می‌توان گفت پارانوئید؟ قطعا اینطور نیست!

اگر دچار این نشخوار ذهنی هستید که ممکن است در حال زندگی با همسر پارانوئید باشید یا به رفتارهای پر از شک و تردید شریک عاطفی خود حس خوبی ندارید نشانه‌های زیر را در او بررسی کنید.

برای آنکه بگوییم شخصی دچار PPD است باید حداقل 4 مورد از این علائم را به طور پایدار و مداوم داشته باشد:

• مظنون است که دیگران دائم در حال استثمار کردن، فریب دادن و آسیب رساندن به او هستند.
• شک مکرر و بی‌اساس دارد که همسر و معشوق‌اش با دیگران در رابطه عاطفی است و به او خیانت می‌کند.
• دائما نگران وفادار بودن دوستان یا همکاران خود است.

• تمایلی به دادن هیچ‌گونه اطلاعات در مورد خود به دیگران ندارد زیرا می‌ترسد که علیه او استفاده کنند.
• نسبت به رفتار دیگران دائما سوء برداشت داشته و باور دارد که دیگران به دنبال تحقیر و تهدید او هستند.
• نسبت به حملاتی که نسبت به شخصیت او شده است واکنشی تند و پرخاشگرانه نشان می‌دهد. (حملاتی که زاییده ذهن او است و صرفا خودش متوجه آن شده‌ است)
• نسبت به اطرافیان خود کینه شدید و همیشگی دارد.

سوءبرداشت نسبت به رفتار دیگران و توهم توطئه موجب می‌شود تا افراد پارانوئید در ارتباطات بین فردی ضعف شدید داشته و هیچ دوست صمیمی و نزدیکی نداشته باشند. یک همسر پارانوئید خصومت‌ها و تهدیدهایی را پیش‌بینی و مشاهده می‌کند که معمولا خارج از ذهن او وجود ندارد.

حتما بخوانید : زندگی با شوهر خسیس

در زندگی با همسر پارانوئید احتمالا در گذر زمان به شخصی ایزوله و تنها تبدیل می‌شوید همان‌طور که خود فرد پارانوئید به شدت تنهاست.

این افراد به دلیل ترس فراگیر از آسیب دیدن ارتباط خود را با دیگران به حداقل رسانده و دچار بی‌اعتمادی شدید نسبت به جامعه هستند.

زمانی که در زندگی با همسر پارانوئید هستید احتمالا جملات این چنینی را بسیار می‌شوید که: “همه زن‌ها بدکاره و خیانتکار هستند” یا “همه مردها به دنبال همسر من و چشم‌چران هستند” و در چنین شرایطی هرچقدر که برای تغییر فکر همسر پارانوئید خود تلاش کنید احتمالا تیر شما به سنگ خواهد خورد زیرا او تهدیدها و رفتارهای آسیب‌رسانی را در ذهن خود پرورش داده است که در دنیای بیرون برای شما قابل مشاهده و درک نیست.

حتما بخوانید : انتخاب همسر مناسب برای خانم ها

اگر در حال زندگی با همسر پارانوئید هستید احتمالا با این حالت بسیار رو‌به‌رو شده‌اید که او اقدامات مثبت و حتی محبت‌آمیز شما را به عنوان یک ضربه و آسیب تعبیر کرده که با نیت منفی و اهدافی شوم از پیش طراحی شده‌‌اند.

نکته حایز اهمیت دیگر آن است که اختلالات شخصیت از جمله پارانوئید جایگاه بسیار عمیقی در روان یک انسان داشته و به راحتی قابل درمان نیستند.

اگر تصور می‌کنید که یک همسر پارانوئید صرفا به طور گذرا دچار شک و بدگمانی است و این صرفا یکی از اخلاق‌های ساده اما منفی او به شمار می‌آید، کاملا در اشتباه هستید.

اختلال شخصیت پارانوئید بخشی از صفت شخصیتی همسر شماست که به راحتی قابل درمان نیست و حتما باید از یک روان‌درمانگر مجرب برای تعدیل افکار و رفتارهای مخرب او کمک گرفته شود.

بر اساس همین تصور غلط است که ما با زنان و مردانی روبه‌رو می‌شویم که از همسر پارانوئید خود توقع دارند که بدگمانی و سوء‌ظن خود را به راحتی و از صبح یک روز آفتابی کنار بگذارد اما چنین تغییری به این شکل هرگز شدنی نیست زیرا بدگمانی و بدبینی یکی از عادت‌های بد همسر شما نیست که آن را ترک کند بلکه این نوع فکر و رفتار بخشی عمیق از شخصیت اوست و یک اختلال روانشناختی محسوب می‌شود.

با همسر پارانوئید خود چه کنیم؟

وجود اعتماد متقابل و آرامشی که به دنبال آن ایجاد می‌شود یکی از پایه‌های اصلی رابطۀ عاطفی سالم است که نبود آن می‌تواند نتایج بسیار بدی به همراه داشته باشد.

ارتباط عاطفی با شخص پارانوئید به مثابۀ بودن در یک ترس دائمی است. همسر یک فرد پارانوئید پس از مدتی نسبت به تمام اعمال و رفتار خود دچار شک و تردید شده و همواره در انتظار خشم انفجاری طرف مقابل خود است. زندگی با همسر پارانوئید را می‌توان آشوبی از اضطراب، ترس و غم دانست که هر روزِ آن می‌تواند آبستن یک تنش جدید باشد.

به علاوه عوارض زندگی با همسر پارانوئید به آسیب‌های روحی و روانی محدود نمی‌شود بلکه در موارد شدید رفتارهای خشونت آمیز بسیاری دیده شده که منجر به ضرب و شتم و حتی اقدام به قتل طرف مقابل نیز شده است.

حتما بخوانید : زندگی با همسر عصبی / بداخلاق

بنابراین در گام نخست اگر به دنبال زندگی با همسر دچار پارانویا هستید باید نسبت به اختلال روحی و روانی او آگاهی داشته و آن را به عنوان یک مشکل شخصیتی جدی و نه یک رفتار بد، به رسمیت بشناسید.

لازم است درک کنید که شما نمی‌توانید اقدام فردی و موثری برای رهایی همسر خود از این توهم بیمارگونه و بدبینی کشنده انجام دهید و حتما باید از روان‌درمانگر و روانپزشک برای درمان او کمک بگیرید.

اختلال شخصیت پارانوئید یک اختلال روانی مزمن و پیش‌رونده است که تنها راه درمان و پیشگیری از عوارض شدید آن از طریق ارتباط با روان‌درمانگر مجرب این حوزه امکان‌پذیر می‌باشد.

7 راهکار برای مراقبت از خود در زندگی با همسر پارانوئید

علاوه بر فرد بیمار که باید در مسیر درمان قرار بگیرد بسیار اهمیت دارد که همسر فرد دچار پارانویا نیز از سلامت روان خود در برابر چنین آسیب جدی و مداومی مراقبت کند.

7 راهکاری که متخصصان حوزه سلامت روان پیش روی همسران افراد پارانوئید برای آسیب‌پذیری کمتر قرار می‌دهند عبارتند از:

1. با خودت صادق باش!

اولین قدم زمانی که با مشکل پارانویا در همسر خود روبه‌رو می‌شوید تمرکز برای شناسایی اولویت‌ها و خواسته‌های خودتان از زندگی است. در هر شرایطی باید به یاد داشته باشید که شما شایسته یک رابطه عاطفی سالم و ایمن هستید که در آن بتوانید نیازهای خود را تامین نموده و در عین حال از طرف مقابل خود نیز مراقبت کنید.

حتما بخوانید : خودآگاهی چیست | راه‌های کسب مهارت خودآگاهی

پس از مواجه شدن با واقعیت، با خودتان خلوت کنید تا در فضایی به دور از تنش نیازها، خواسته‌ها و امیدهای‌تان را به درستی مشاهده کنید آنگاه تصمیم بگیرید که آیا برای ادامه این مسیر آماده هستید یا می‌خواهید به دنبال مسیری جدید باشید.

آگاهی نسبت به واقعیت وضعیت موجود و نداشتن امیدهای واهی نخستین گام برای زندگی با یک همسر پارانوئید است.

2. از مشاور کمک بگیر!

پیشتر تاکید کردیم که عوارض اختلال پارانویا تنها محدود به شخص پارانوئید نبوده و رابطه عاطفی این فرد را نیز به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. ارتباط عاطفی با چنین شخصیتی می‌تواند تهدیدی جدی برای سلامت روان همسر و فرزندان باشد.

بنابراین دریافت کمک از زوج‌درمانگر و روان‌درمانی فردی از جمله اولویت‌های زندگی با یک همسر پارانوئید است که می‌تواند نقش به سزایی در کاهش عوارض و مدیریت موفق شرایط بحرانی داشته باشد.

3. اتهامات یک فرد بیمار را نپذیر!

واقعی نبودن احساس خطر و اتهامات همسر پارانوئیدی خود را فراموش نکنید. تحت هیچ شرایطی نباید اتهاماتی را از سوی او بپذیرید که اطمینان دارید درست نیستند. گمان نکنید که اگر هر بار تقصیر را بپذیرید رفتارهای بدبینانه او کمتر خواهد شد.

شما با این پذیرش اشتباه و مقصر جلوه دادن خود تنها باعث دامن زدن به رفتارهای پارانوئیدی همسرتان می‌شوید.

4. از خودت مراقبت کن!

زندگی با همسر پارانوئید یک رابطه عاطفی اصطکاکی است که اگر مراقب خود نباشید به راحتی می‌تواند شما را از پا بیاندازد. برای مراقبت از خود لازم است که فعالیت‌هایی را در برنامه روزانه زندگیتان داشته باشید که به کاهش برانگیختگی عاطفی و اضطراب شما کمک می‌کند.

فعالیت‌های مثبتی مانند: شرکت منظم در جلسات مشاوره، یوگا، ورزش، مدیتیشن، تنفس عمیق، رژیم غذایی خوب و برنامه خواب منظم.

در صورتی که احساس کردید در ارتباط با همسر پارانوئیدی خود دچار حملات اضطرابی و یا افسردگی شده‌اید لازم است هرچه زود از یک روان‌درمانگر یا روانپزشک برای جلوگیری از پیش‌روی این اختلالات مراجعه کنید. به یاد داشته باشید برای جلوگیری از آسیب روانی عمیق حتی یک روز زودتر اقدام کردن، موثر است.

5. کمک دریافت کن!

واقعیت این است که رابطه عاطفی با یک شخص دچار اختلال پارانویا کار آسانی نبوده و با توجه به عدم بینش و پذیرش این افراد نسبت به رفتارهای مخرب و آسیب‌زای خود، شما نمی‌توانید برای دریافت کمک و کاهش تنش روانی به همسر بیمار خود تکیه کنید بنابراین توصیه می‌شود از کسی که به او اعتماد دارید مانند یک دوست، یکی از از اعضای خانواده و به ویژه یک روان‌درمانگر برای دریافت کمک و حمایت استفاده کنید.

به طبع نوع همدلی و کمک یک روان‌درمانگر به دلیل تخصص و دانش در این زمینه، در مقایسه با اعضای خانواده و دوستان متفاوت و موثرتر خواهد بود.

حتما بخوانید : روانشناس بالینی خوب در تهران

اگر با یک فرد پارانویایی در رابطه عاطفی هستید سکوت نکنید و خود را شایسته در عذاب بودن ندانید.

بسیار دیده و شنیده شده که همسر و شریک عاطفی یک شخص پارانوئید سال‌ها سکوت کرده و علت این سکوت خود را ترس از قضاوت شدن و شرمساری در برابر دیگران دانسته است. به موقع کمک دریافت کنید تا بتوانید از خود مراقبت کنید.

6. فضای تنفس ایجاد کن!

اگرچه ممکن است که همسر پارانویایی شما پذیرای هیچ‌گونه فاصله و جدایی نباشد اما لازم است که از طریق دریافت کمک این فضای تنفس را ایجاد کنید تا بتوانید از روان خود مراقبت کنید.

این فاصله را می‌توان با بیرون رفتن از خانه، دور شدن از محیط تشنج‌زا و حتی یک جدایی موقت ایجاد کرد تا بتوانید در این فضای امن ایجاد شده افکار خود را به درستی مشاهده نموده و به یک تصمیم عاقلانه و درست برای ادامه رابطه برسید.

فراموش نکنید که در زندگی با همسر پارانوئید حتما باید برای خود وقت بگذارید.

7. نقش روانشناس را بازی نکن!

پارانویا بخشی از یک اختلال روانی جدی است که ممکن است اختلالات ثانویه مانند افسردگی، استرس پس از سانحه، روان‌پریشی و یا طیفی از اختلالات اسکیزوفرنی را به همراه داشته باشد. شما نمی‌دانید که ریشه این مشکل در همسر شما کجاست و او اکنون در چه سطحی از این چالش روانی قرار دارد بنابراین از پذیرفتن نقش درمانگر و تشخیص‌گذاری جدا خودداری کنید.

برای تشخیص وضعیت روانی خود و همسرتان باید حتما از یک متخصص حوزه سلامت روان کمک بگیرید، درمان اختلالات شخصیت می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. تنها در این صورت است که می‌توانید به او و خودتان کمک کنید.

در صورتی که همسر پارانوئیدی شما هیچ رغبتی برای دریافت درمان و مراجعه به روان‌درمانگر ندارد خودتان باید پیش قدم شده و برای تغییر این شرایط دردناک دستان یک روان‌درمانگر را بفشارید.

اگر احساس می‌کنید که هیچ توانی برایتان باقی نمانده و از خود واقعی‌تان فاصله گرفته‌اید؛ مطمئن باشید که پس از دریافت کمک و آگاه شدن نسبت به شرایط، می‌توانید همان خودِ قدرتمند و شاد قبلی را بازگردانید. اجازه ندهید که پارانویا پیروز شود.

 

کلینیک روانشناسی چمان

ما در کلینیک مشاوره و روانشناسی چمان با ارائۀ خدمات درمانی توسط روان‌شناسان، روان‌درمان‌گران، و روان‌پزشکان متخصص در زمینۀ اختلالاتی چون اختلال شخصیت پارانوئید می‌توانیم در این راه به شما کمک کرده و همراهتان باشیم.