درمان افسردگی دوران یائسگی

شاید کمتر زنی را بتوان یافت که با آغوش باز به استقبال روزهای یائسگی خود برود! این دوران برای اکثر زنان متاهل یا مجرد احتمالا به معنای گذر از سال های جوانی و شادابی است. معنایی دلهره‌آور که همراه با تغییرات هورمونی، می‌تواند دلیل قدرتمندی برای بروز اختلال افسردگی دوران یائسگی باشد. اگر شما هم این روزهای نه چندان خوشایند را پشت سر می‌گذارید باید راهکار درمان افسردگی دوران یائسگی را بدانید!

نتایج بررسی‌های بالینی حاکی از ان است که زنان در فاصله‌‌ی چند سال قبل و بعد از یائسگی در برابر تغییرات خلقی مانند افسردگی به شدت آسیب‌پذیر می‌شوند. احتمالا اکثر ما یائسگی را با توقف عادت ماهیانه یا همان توانایی باردار شدن می‌شناسیم.

پیش از هرچیز باید بدانید که این تغییر یک بیماری نبوده و فرایندی کاملا طبیعی است که تنها در میانسالی اتفاق نمی‌افتد. برخی از زنان این تغییر را در دوران جوانی خود تجربه می‌کنند که به آن یائسگی زودرس گفته می‌شود.

یائسگی زودهنگام خود می‌تواند زمینه‌ای قوی برای آسیب به سلامت روان و حرکت در مسیر افسردگی باشد زیرا فرد تصور می‌کند که خیلی زود سال‌های باروری و جوانی او به پایان رسیده و اکنون زنی در آستانه پیری است. در حالی که اینطور نیست!

درمان افسردگی هرچه زودتر آغاز شود عوارض آن اثرات کوتاه مدت‌ خواهد داشت بنابراین اگر فکر می‌کنید که خود یا یکی از عزیزانتان در مرز افسردگی در دوران یائسگی است این محتوا را تا انتها دنبال کنید.

 

افسردگی دوران یائسگی

پس از درمان افسردگی در سالمندان که پیشتر به طور مفصل به آن پرداختیم درمان افسردگی دوران یائسگی را شاید بتوان از جمله اختلالات روحی و روانی دانست که خیلی کم و به ندرت مورد توجه و حمایت قرار می‌گیرد.

خیلی از ما جوانان ممکن است این تصور را داشته باشیم که یک زن در پایان سال‌های میانسالی خود در شرایطی به استقبال دوران یائسگی می‌رود که دیگر اهمیتی به فرزندآوری نداده و احتمالا در اکثر موارد مادر شدن را تجربه کرده است.

اما واقعیت چیز دیگری را نشان می‌دهد:

واقعیت این است که تغییرات هورمونی شدید در این دوران و توقف توانایی تولید مثل، فشار عمیقی را به روان یک زن تحمیل می‌کند.

زنی که عوارض جسمی یائسگی را در اندام، پوست و زیبایی ظاهر خود مشاهده نموده و این پیام را دریافت می‌کند که: “ تو دیگر در حال پیر شدن هستی!”.

درست در همین نقطه است که کابوس افسردگی در دوران یائسگی از راه می‌رسد.

هر زنی می‌تواند یائسگی متفاوتی داشته باشد. ممکن است علائمی را مشاهده کنید که با خواهر یا دوستانتان متفاوت باشد. افسردگی، اضطراب، حساسیت افراطی نسبت به ظاهر خود و کم‌کاری اجتماعی از شایع‌ترین عوارض روحی و روانی است که اکثر زنان با اغاز یائسگی و تا چند سال پس از ان تجربه می‌کنند.

توجه داشته باشید که افسردگی تنها محدود به حالت غم نبوده و حتی ممکن است کسی که از افسردگی این دوران رنج می‌برد در ظاهر اصلا غمگین به نظر نرسد در حالی که هر روز نسبت به شکل ظاهری اندام و شادابی پوست خود حساس‌تر شده و تمایل کمتری برای برقراری رابطه جنسی با همسر پیدا می‌کند.

افسردگی می‌تواند خود را با احساس ناخوشایند پوچی و بی‌انگیزگی برای ادامه زندگی و حتی انجام کارهای روزمره نشان دهد. این احساس از کارافتادگی، پوچی و زیبا نبودن می‌تواند تا جایی ادامه پیدا کند که فرد دچار افسردگی عمیق شود.

متخصصان حوزه بهداشت و روان بر این باور هستند که بسیاری از بیماری‌های جسمی که زنان در طول این دوران و یا سال‌های ابتدایی پس از آن تجربه می‌کنند در حقیقت ریشه روانی داشته و نیازمند درمان اختلال علائم جسمانی است.

در چنین شرایطی درد‌ها و ناراحتی‌های جسمی این زنان که ممکن است به صورت درد استخوان، سردرد، تیک صورت، لرزش شدید دست و پا و … باشد منشاء بدنی ندارند بلکه افسردگی دوران یائسگی و عوارض بعدی ان هستند که جسمانی سازی شده‌اند. از همین جا می‌توان دریافت که جدی گرفتن درمان این نوع افسردگی نه فقط برای بهبود حال روحی بلکه برای جلوگیری از بیماری‌های جسمی ضرورت دارد.

مجدد تاکید می‌کنیم که نقش تغییرات گسترده هورمونی در اختلالات خلقی دوران یائسگی را نباید نادیده گرفت. این عامل به ویژه در زنانی که دچار یائسگی زودرس شده‌اند نمود بیشتری دارد.

علاوه بر این، استعداد ژنتیکی برای ابتلا به انواع اختلالات روحی روانی مانند افسردگی و یا وجود یک بیماری روانشناختی دیگر در دوران جوانی و میانسالی می‌تواند کاتالیزوری قدرتمند برای بروز اختلالات خلقی در طول یائسگی باشد.

همچنین نتایج برخی تحقیقات حاکی از ان است که زنانی که در سال‌های جوانی، PMS (سندروم پیش از قاعدگی) و یا افسردگی پس از زایمان را تجربه کرده‌اند احتمال اینکه در یائسگی نوسانات خلقی شدیدتری را تجربه کنند بیشتر است. به علاوه در کسانی که دچار اختلال دوقطبی و یا اختلال شخصیت مرزی هستند تغییرات هورمونی این دوران می‌تواند تشدید کننده علائم و شدت گرفتن اختلال آن‌ها باشد.

 

این فیلم را هم ببینید:

معرفی یک کتاب برای کمک به بهبود افسردگی و اضطراب

علائم افسردگی دوران یائسگی

برخی مطالعات نشان می‌دهند که احتمال تجربه علائم افسردگی در این دوران نسبت به سال‌های پیش از یائسگی دو تا پنج برابر بیشتر است. اگر در ابتدای این مسیر هستید و یا یکی از عزیزان شما این دوران را پشت سر می گذارد برای سنجش وضعیت روانی او به این علائم توجه کنید:

• احساس غم و گریه طولانی مدت بدون دلیل مشخص
• احساس پوچی نسبت به زندگی و بی‌تفاوتی به اتفاقات پیرامون
• اهمیت ندادن به وضعیت سلامت جسمی خود
• خستگی دید و کمبود انرژی حتی پس از استراحت کامل
• تغییر در وزن و اشتها
• مشکل در به خواب رفتن و در خواب عمیق ماندن
• مشکل در تمرکز و توجه
• کندی روانی و حرکتی
• لذت نبردن از فعالیت‌های لذت‌بخش سابق
• عدم تمایل به حضور در جمع و معاشرت با دیگران
• کاهش میل جنسی

مشاهده این علائم برای مدت بیش از دو هفته در حالی که روندی تشدید شونده داشته باشند می‌تواند زنگ خطری برای افسردگی در یائسگی باشد که نیازمند پیگیری و درمان تخصصی است.

همچنین به یاد داشته باشید که به دلیل دلبستگی عمیق میان فرزندان با مادر و تاثیرپذیری زوجین از یکدیگر سلامت روان زنان یکی از پایه‌های اصلی سلامت روان خانواده است. مادری که به دلیل ورود به دوران یائسگی دچار افسردگی شده و هیچ حمایتی برای درمان دریافت نکند می‌تواند یک خانواده را به سمت مشکلات روانشناختی ببرد.

حتما بخوانید : تاثیر افسردگی بر خانواده | آیا افسردگی مُسری است؟

رابطه جنسی با همسر یکی دیگر از مواردی است که به شدت تحت تاثیر مشکلات روانشناختی این دوران قرار می‌گیرد. تغییرات هورمونی از یک سو و افسردگی از سویی دیگر تمایل و اعتماد به نفس کافی برای برقراری رابطه جنسی را در زنان کاهش می‌دهد.

این عدم رضایت از رابطه زناشویی می‌تواند زمینه‌ای برای سایر مشکلات زوجین شود تا جایی که حتی کار به جدایی بکشد.

 

راه‌های درمان افسردگی دوران یائسگی

با تکرار اینکه: “ اصلا چیز مهمی نیست و خیلی زود خوب خواهم شد” ، اقدام موثر برای درمان افسردگی را به تاخیر نیندازید. به همان اندازه که علائم و عوارض ورود به یائسگی را در جسم خود تجربه می‌کنید روان شما نیز به همان شدت در حال سرشاخ شدن با این تغییرات است. این شما هستید که با توجه آگاهانه و خودمراقبتی به روانتان برای پیروزی در این جدال کمک کنید.

افسردگی شاید عارضه‌ای شایع در دوران یائسگی باشد اما اتفاقی طبیعی نیست.

افسردگی یک اختلال روانشناختی است که باید توسط متخصصین حوزه بهداشت روان مورد سنجش و درمان قرار گیرد.

درست همانطور که برای کاهش عوارض جسمی این دوران مانند گرگرفتگی، تعریق شبانه، احساس لرز، کاهش یا افزایش وزن، خونریزی‌های نامنظم و … به پزشک متخصص مراجعه می‌کنید برای کنترل عوارض روانشناختی نیز به کمک یک متخصص نیاز دارید.

درمان افسردگی اغلب ترکیبی از روان درمانی کوتاه مدت و داروهای ضدافسردگی خفیف می‌باشد. این دو راهکار به موازات یکدیگر خیلی زود علائم را در شما کاهش داده و ظرفیت روانی لازم برای پذیرش انچه در حال تغییر است را ایجاد می‌کنند به طوری که دیگر نسبت به وضعیت جدید خود احساس ترس، پوچی و اضطراب نخواهید داشت.

روانپزشکان معمولا مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) و نوراپی نفرین (SNRIs) را برای تغییرات خلقی مرتبط با یائسگی پیشنهاد می‌کنند. این داروها سطوح انتقال دهنده‌های عصبی را تغییر داده و علائم افسردگی را کاهش می‌دهند.

همچنین در کسانی که احساس خوشایندی برای شرکت در جلسات روان‌درمانی ندارند کمک می‌کنند تا در این مسیر وارد شوند.

در درمان این نوع افسردگی احتمالا نیاز به کمک گرفتن از تکنیک‌های سکس‌ تراپی نیز خواهید داشت.

اگر پس از ورود به این دوران نسبت به برقراری رابطه جنسی با همسر خود بی‌میل هستید و یا به اندازه سابق از رابطه جنسی رضایت ندارید کافیست با یک سکس تراپیست در این خصوص مشورت کنید. او می‌تواند به شما در افزایش میل جنسی و برقراری یک رابطه‌ی جنسی خوب با همسر کمک کند.

 

۸ راهکار برای تمرین مراقبت از خود در دوران یائسگی

علی رغم قدرت زیاد تغییرات هورمونی و آنچه که درون بدن اتفاق می‌افتد اما نمی‌توان تاثیر محیط و اطرافیان بر بروز و شدت یافتن نوسانات خلقی مانند افسردگی را نادیده گرفت.

اگر با مادر، همسر و یا هر عزیز دیگری در ارتباط هستید که دوران پرچالش یائسگی را پشت سر می‌گذارد لازم است که از او حمایت عاطفی نموده و وی را برای دریافت درمان تشویق و همراهی کنید.

اینگونه از خود در برابر افسردگی در دوران یائسگی مراقبت کنید:

۱. رژیم غذایی خوبی داشته باشید

بخش مهمی از خودمراقبتی در این دوران وابسته به رعایت یک رژیم غذایی مغذی و سالم می‌باشد. زیرا معمولا آغاز یائسگی هم‌زمان با دورانی است که دیگر از سال‌های جوانی فاصله گرفته‌ایم و بدن ما به مراقبت بیشتری نیاز دارد. دریافت منظم ویتامین‌ها، مواد معدنی و سایر مواد مغذی نقش موثری در کاهش عوارض روانشناختی و جسمی این دوران دارد.

بهتر است که مصرف الکل را محدود نموده، استعمال دخانیات را کاهش داده و از مصرف غداهای فرآوری شده با شکر پرهیز کنید. مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم و ویتامین D و پروتئین‌هایی که فاقد چربی مضر باشند اهمیت زیادی دارد.

۲. فعالیت بدنی داشته باشید

سبک زندگی سالم مهم‌ترین اقدامی است که باید با ورود به یائسگی اغاز کنید. ورزش منظم و فعالیت بدنی سالم رکن اصلی این سبک زندگی است. ورزش برنامه‌ریزی شده موجب کاهش استرس شده و به شما کمک می‌کند تا خواب راحت‌تری داشته باشید.

همچنین ورزش به پیشگیری از پوکی استخوان در زنان یائسه کمک نموده و موجب بالا ماندن سطح انرژی برای انجام فعالیت‌های روزانه می گردد.

حتما بخوانید : افسردگی در زنان، علائم و درمان

۳. خونسردی را بغل کنید

هرچه خونسردتر، سالم‌تر! گرگرفتگی و احساس بی‌قراری یکی از شایع‌ترین علائم دوران پیش از یائسگی و یائسگی است که موجب اختلال در زندگی روزمره فرد می‌گردد. یک راه خوب برای خودمراقبتی در این زمینه یافتن راه‌هایی جهت حفظ ارامش و خونسردی است.

برای این منظور می‌توانید با یک روانشناس حوزه درمان اختلالات فردی مشورت کنید.

۴. هیدراته بمانید

شاید خیلی ابتدایی به نظر برسد اما خودمراقبتی در برابر عوارض یائسگی به سادگیِ همین آب خوردن است. مصرف منظم حداقل ۸ لیوان اب ولرم در شبانه روز به فعالیت صحیح بدن شما و کاهش عوارض پوستی و گوارشی این دوران کمک می‌کند.

۵. خود را در خانه حبس نکنید

تنفس هوای تازه و برقراری ارتباط با دیگران روحیه شما را حفظ می‌کند. مجبور نیستید که ساعاتی طولانی را بیرون از خانه بگذرانید. یک پیاده روی ۳۰ دقیقه‌ای با دوستان یا گردش در یک مرکز خرید می‌تواند حال شما را دگرگون کند.

۶. خواب کافی داشته باشید

در صورتی که به دلیل تعریق شبانه برای خوابیدن مشکل دارید این موضوع را با یک پزشک در میان بگذارید. حداقل نیم ساعت پیش از رفتن به رختخواب استفاده از وسایل الکترونیکی مانند گوشی موبایل را ترک نموده و محیطی نسبتا خنک و آرام را برای خوابیدن انتخاب کنید. ورزش روزانه و دمنوش‌های گیاهی می‌توانند کاتالیزور امنی برای داشتن یک خواب راحت باشند.

۷. با افراد دیگر در ارتباط باشید

برقراری روابط عاطفی و اجتماعی امن رژیم غذایی روان انسان است. شما در هر شرایطی و هر سنی که باشید نیاز به دیده شدن، پذیرفته شدن و دوست داشتنی بودن دارید. این موهبت را از خود دریغ نکنید.

سعی کنید به طور مداوم با اقوام، دوستان و آشنایانی در ارتباط باشید که احساس خوبی در شما ایجاد می‌کنند. می‌توانید تجربیات دوران یائسگی خود را با دوستانتان که در وضعیت مشابه شما قرار دارند در میان بگذارید.

حتما بخوانید : درمان افسردگی بعد از کرونا

۸. کمک تخصصی دریافت کنید

همانطور که در بخش قبلی گفتیم یائسگی به هیچ وجه یک بیماری نیست اما برای انکه از تبدیل شدن ان به انواع بیماری‌های جسمی و روانشناختی پیشگیری کنیم باید که از متخصصین حوزه بهداشت روان برای عبور از این دوران کمک بگیریم.

 

کلینیک روانشناسی چمان

ما در کلینیک روانشناسی چمان به تمام افراد با سنین مختلف خدمات رواندرمانی ارائه می‌کنیم، از جمله خانم‌های میانسال عزیز.

کافی است با ما تماس بگیرید: