داروهای روانپزشکی امروزه جز پرفروش ترین داروها هستند که نشان دهنده آشنایی مردم و همینطور پزشکان متخصص سایر رشته ها با بیماری های روانپزشکی است.
تجویز دارو توسط روانپزشک (متخصص اعصاب و روان) انجام می‌شود و مقدار مصرف دارو و طول دوره مصرف آن مهم است.
در این حالت احتمال وابستگی دارویی کم بوده و اگر نیاز به کاهش مقدار یا قطع دارو باشد، می توان زیر نظر روانپزشک این کار را انجام داد.
بسیاری از مردم از اعتیاد به داروهای روانپزشکی وحشت دارند. این در حالی است که اگر مثلا برای کم کاری تیرویید تا آخر عمر دارو مصرف کنند، فکر نمی کنند به این دارو معتاد شده اند.
دلیل این امر این است که مصرف دارو به مدت طولانی برای بیماری های مزمن جسمی (مثل دیابت یا پرفشاری خون) جا افتاده است ولی درمورد بیماری های روانپزشکی این باور وجود ندارد.
حتما بخوانید : 
بیمارانی که تحت درمان طولانی مدت با داروهای روانپزشکی هستند، فکر می کنند به دارو وابسته شده اند، در صورتی که ممکن است بیماری روانی آنها از دسته بیماری های مزمن باشد که نیاز به مصرف طولانی مدت دارو دارد.
درواقع آنها محتاج مصرف دارو هستند نه اینکه اعتیاد به مصرف داشته باشند.
وابستگی دارویی در مواردی رخ می‌دهد که فرد مصرف خودسرانه دارو داشته یا اینکه داروهای آرام بخش توسط افراد غیرمتخصص برای آنها تجویز شده است.
مثلا بیمار به علت مشکل جسمی به پزشکی که متخصص اعصاب و روان نیست مراجعه کرده و برای بهبود حالش داروی آرام بخش هم دریافت می‌کند.
اگر این دارو به مقدار زیاد یا مدت طولانی مصرف شود می تواند موجب اعتیاد دارویی شود. در ادامه انواع داروهای روانپزشکی را به صورت خلاصه معرفی می‌کنیم.
حتما بخوانید : داروهای ضداضطراب و آرام بخش
1. بنزودیازپین ها:
این داروها از حدود هفتاد سال پیش برای درمان اضطراب و اثر خواب آوری استفاده شده اند.
عوارض احتمالی آنها شامل خواب آلودگی در طی روز، احتمال زمین خوردن، اختلال در رانندگی و سرگیجه است. دیازپام، آلپرازولام، کلردیازپوکساید و کلونازپام از این دسته دارویی هستند. احتمال وابستگی دارویی در صورت مصرف طولانی مدت این داروها وجود دارد.
حتما بخوانید : 2. زولپیدم:
دارویی است که در سال های اخیر مصرف آن رواج یافته است. تاثیر خواب آوری این دارو شبیه بنزودیازپین ها است ولی اثر ضداضطرابی آنها را ندارد. زولپیدم هم مثل بنزودیازپین ها می تواند موجب وابستگی شود.
3. بوسپیرون:
دارویی با خاصیت ضد اضطراب است که برخلاف بنزودیازپین ها خواب آور نبوده و احتمال ایجاد وابستگی با مصرف آن وجود ندارد.
حتما بخوانید : 4. بتا بلوکرها:
پروپرانولول معروفترین داروی این گروه است. این داروها در درمان علایم جسمی اضطراب مثل تپش قلب و لرزش دست مفید هستند.
خواب آور نبوده و احتمال وابستگی با مصرف آنها وجود ندارد. کاهش فشارخون و ضربان قلب می تواند از عوارض مصرف مقادیر نامناسب این دارو باشد.
حتما بخوانید : داروهای ضد افسردگی
1. داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین (SSRI):
این گروه دارویی بیشتر از همه گروه های دیگر داروهای ضد افسردگی تجویز می شوند. به علت عوارض کمتر محبوبیت بیشتری دارند.
این داروها علاوه بر درمان افسردگی در درمان اضطراب و وسواس هم مفید هستند. سرترالین، فلوکستین، فلوواکسامین، سیتالوپرام، اسیتالوپرام و پاروکستین از این دسته هستند. عوارض این داروها می تواند شامل سردرد، عوارض گوارشی، عوارض جنسی و …باشد.
حتما بخوانید : 2. داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRI):
دو داروی مهم این گروه ونلافاکسین و دولوکستین هستند.
اثرات و عوارض این گروه تقریبا مشابه گروه قبلی(SSRI) هستند. در درمان اضطراب، وسواس و افسردگی(خصوصا اگر همراه درد بدنی باشد) مفید هستند.
در افرادی که سابقه فشارخون بالا دارند ونلافاکسین با احتیاط تجویز می‌شود.
حتما بخوانید : 3. داروهای سه حلقه ای:
این داروها در گذشته مصرف وسیعی داشتند ولی امروزه مصرف آنها به علت عوارض زیاد محدود شده است. نورتریپتیلین، آمی تریپتیلین، داکسپین و کلومی پرامین از داروهای این گروه هستند.
امروزه مقادیر پایین این داروها برای درمان بی خوابی، برخی اختلالات گوارشی و دردهای روان-تنی تجویز می شوند.
4. بوپروپیون:
هم برای درمان افسردگی و هم ترک سیگار تایید شده است. در بیمارانی که نگران افزایش وزن هستند انتخاب مناسبی است.
حتما بخوانید : 5. ترازودون:
داروی ضدافسردگی است که به علت اثر خواب آوری آن و عوارض کم، در بسیاری از موارد برای تنظیم خواب تجویز می‌شود.
مزیت تنظیم خواب با داروهای ضدافسردگی نسبت به داروهای آرام بخش این است که احتمال وابستگی با مصرف آنها وجود ندارد.
6. میرتازاپین:
داروی ضدافسردگی است که خواب آور بوده و در بیمارنی که دچار افسردگی و اختلال خواب همزمان هستند مفید است.
برای رزرو وقت روانپزشکی تماس بگیرید:
داروهای آنتی سایکوتیک(ضدجنون)
ممکن است با شنیدن نام این داروها فکر کنیم که فقط در بیماری های شدید روانپزشکی یا افراد دچار توهم و هذیان تجویز می شوند، ولی واقعیت این است که این داروها در دوزها یا مقادیر مختلف دارای کاربردهای گوناگونی در روانپزشکی هستند.
مثلا مقدار کم داروی کوئتیاپین برای کاهش اضطراب و درمان بی خوابی به کار می‌رود و همچنین در درمان بعضی از انواع افسردگی هم مفید است.
این دارو همچنین در اختلالات رفتاری مثل پرخاشگری بیماران دچار آلزایمر هم استفاده می‌شود. داروی دیگر این گروه ریسپریدون است.
حتما بخوانید : این دارو علاوه بر اثر ضدجنون برای کاهش پرخاشگری هم استفاده می‌شود. همچنین برای کنترل کودکان بیش فعال هم تجویز می‌شود.
از دیگر داروهای این گروه که استفاده وسیع دارند می توان به این موارد اشاره کرد: الانزاپین، آریپی پرازول، هالوپریدول، تری فلوپرازین و کلرپرومازین.
عوارض آنتی سایکوتیک‌ها
این داروها دارای عوارض قلبی بوده و در بیماران قلبی با احتیاط تجویز می‌شوند.
خشکی دهان، کاهش فشارخون وضعیتی، افزایش وزن یا قندخون و عوارض جنسی و … از مهم ترین عارضه های این داروها هستند.
داروهای تنظیم کننده خلق
همانطور که از اسم این داروها پیدا است مهم ترین کاربرد آنها کاهش نوسانات خلقی، مثلا در بیماران دوقطبی یا افراد دچار اختلال شخصیت مرزی است.
این داروها هم مثل آنتی سایکوتیک ها دارای کاربرد وسیعی به غیر از موارد ذکر شده هستند. مثلا داروی سدیم والپروات در کنترل صرع، تحریک پذیری و یا اضطراب هم به کار می‌رود.
سایر داروهای پرمصرف این گروه عبارتند از: لیتیم، کاربامازپین، لاموتریژین، گاباپنتین و توپیرامات.
چهار گروهی که در بالا به آنها اشاره شد دسته های دارویی اصلی مورد استفاده در اختلالات روانپزشکی را شامل می شوند.
در هر گروه داروهای پرکاربردتر به اختصار معرفی شدند.
امیدواریم که این معرفی کوتاه در آشنایی کاربران عزیز با داروهای روانپزشکی کمک کننده باشد.
شما به راحتی با لمس دکمۀ سبزرنگ می‌توانید با ما مرتبط شوید و از روانپزشکان مجموعۀ چمان جلسات ویزیت و رواندرمانی رزرو کنید.
سلام. من مشکل روحی دارم خیلی سال هست درگیرم اما دیر به دکتر رفتم وافسردگی الان من باید سالهاپیش درمان میشد. حتی الان هم گاهی سعال میکنن چیشده که دکتر میری. تا میگم دلیلش بخاطر مشکل روحی هست میگن ولش کن اینا دارو هاشون معتاد میکنه ادم رو. اما هیچ کس نمیدونه من تواین سالها چه حالی رو تجربه کردم. جدی نگرفتن مشکل روحی میتونه اعتیاد به انواع مخدر ها وخیلی اتفاق های بدتر دنبال داشته باشه.
سلام
ممنون که تجربه‌تان را با ما به اشتراک گذاشتید.
دقیقاً همینگونه است و متاسفانه دیدگاه‌های اشتباهی در مورد داروهای روانشناختی در جامعه وجود دارد.