اختلال شخصیت چیست؟
پیش از آنکه به اختلال شخصیت بپردازیم لازم است ابتدا تعریف جامعی از شخصیت داشته باشیم. شخصیت عبارت است از مجموعه سازمان یافته و واحدی، متشکل از خصوصیات نسبتاً ثابت و پایدار که به طور کلی یک فرد را از افراد دیگر متمایز میکند.
اختلالات شخصیت، گروهی از اختلالات روانی هستند که در آنها فرد نوعی طرز تفکر و الگوهای رفتاری طولانی مدت و انعطاف ناپذیر خاص خودش را دارد که مانع از سازگاری وی با دامنه گسترده‌ای از محیط اطراف‌اش میشود.
حتی اگر به روانشناس دسترسی داشته باشند و شرایط برایشان مهیا باشد، بسیاری از کسانی که با این اختلال درگیر هستند، از مراجعه به درمانگر اجتناب می‌کنند و یا زمان زیادی می‌برد تا برای مراجعه به مشاور و متخصص متقاعد شوند.
اگر فکر می‌کنید در بین عزیزان‌تان کسی هست که به دلیل الگوهای رفتاری‌اش عملکرد نامتناسبی در حرفه یا روابط بین فردی‌اش دارد، به او پیشنهاد دهید از یک روانشناس خوب کمک بگیرد و یا اگر خود شما از چنین مسئله‌ای رنج می‌برید برای کمک گرفتن از متخصص و مراجعه به درمانگر مقاومت نکنید.
اختلالات شخصیت انواع گوناگونی داشته و هر کدام نیز نشانه‌های متفاوتی دارند. از اختلالات شخصیت در جوامع امروز میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
و…
چه چیزی باعث به وجود آمدن اختلال شخصیت میشود؟
هیچ علت ثابت و مستندی برای به وجود آمدن یک اختلال شخصیت در دست نیست؛ با این حال محققین بر این باوراند که عوامل ژنتیکی و محیطی نقش گسترده‌ای در بروز این اختلالات ایفا می‌کنند.
بعضی از تحقیقات نشان میدهند که عملکرد ناقص برخی از ژن‌ها می‌تواند باعث بروز اختلالات شخصیت شوند و برخی دیگر از مطالعات در این زمینه انتقال اضطراب، پرخاشگری و ترس را از طریق ژن، عاملی برای ایجاد اختلال شخصیت تلقی می‌کنند.
دیگر عوامل احتمالی اختلالات شخصیت عبارتند از:
۱-ضربه روحی شدید در کودکی
بسیاری از افرادی که اختلال شخصیت مرزی یا اسکیزوئید در آنها تشخیص داده شده در دوران کودکی مورد آزار و اذیت جنسی یا کلامی قرار گرفته بودند.
۲-پرخاشگری کلامی
کودکانی که والدین آنها افرادی بسیار سرسخت بوده و دائما فرزند خود را مورد توهین و پرخاش‌های کلامی قرار می‌دادند، به میزان سه برابر بیشتر از کودکان دیگر احتمال بروز اختلال شخصیت خودشیفته در آنها وجود داشت.
حتما بخوانید : ۳-دلبستگی ناسالم
پیوند و روابط بسیار قوی و ناسالم با اعضای خانواده، فامیل یا دوستان در دوران کودکی احتمال دارد بعدها فرد را با اختلال شخصیت وابسته درگیر کند.
روانشناسان برای درمان هر یک از مبتلایان اختلال شخصیت به شکلی منحصر به فرد و در مسیری خاص گام بر میدارند و راهی متناسب با شخصیت فرد طراحی می‌کنند.
برای اینکه بتوانید بهترین مسیر را همراه با درمانگر خود طی کنید، بسیار حائز اهمیت است که صادقانه با درمانگر خود صحبت کنید.
حتما بخوانید : درمان اختلال شخصیت به چه صورت است ؟
یکی از دلایلی که درمان اختلال شخصیت را کمی دشوار میکند «مقاومت افراد برای مراجعه به درمانگر و برداشتن اولین قدم در این مسیر است»؛ زیرا افراد معمولا افکار و رفتارهای نامعقولی دارند که مانع از برخورد صحیح آنها با مشکلات میشود و در نتیجه کمک گرفتن از مشاور و روانشناس را برایشان سخت میکند.
بسیاری از این افراد در انکار به سر می‌برند و یا خیلی سخت قبول می‌کنند که شرایط خوبی ندارند؛ بدون درمان و مراجعه به متخصص علائم این دسته از اختلالات از بین نمی‌روند.
حتما بخوانید : روان درمانی، اصلی‌ترین روش برای درمان افرادی است که از اختلالات شخصیت رنج می‌برند به نحوی که این اختلالات عملکرد روزانه و کیفیت زندگی آنها را به شدت تحت تاثیر قرار داده است.
روش‌های روان‌درمانی انواع مختلفی دارند که روش موثر برای درمان اختلال شخصیت درمان‌های «گفتار محور» هستند از جمله:
- درمان شناختی رفتاری (CBT)
- رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT)
- روان‌درمانی بین‌فردی (IPT)
- روان‌درمانی متمرکز بر خانواده
برای رزرو وقت روانشناسی بالینی با ما تماس بگیرید:
درمان شناختی رفتاری به افراد کمک میکند تا بتوانند خود را از منظری متفاوت بازبینی کنند و به دنیای اطراف خود با نگاهی متفاوت بنگراند. بسیاری از درمانگران از این نوع درمان برای نهادینه کردن افکار سالم و رفتارهای سالم در افراد استفاده می‌کنند.
درمان شناختی رفتاری، یک درمان ایده‌آل برای کسانی است که مصرف دارو اولویت آنها نیست و می‌خواهند الگوی زندگی، تفکر و رفتارهای خود را تغییر دهند.
روان درمانی بین فردی، بیشتر به نوع روابط افراد با دنیای اطراف‌شان می‌پردازد و بر روی رابطه فرد با تک تک اعضای خانواده و دوستان وی تمرکز دارد؛ همچنین سعی میکند تا مهارت‌های برقراری ارتباط در فرد را ارتقا بخشد و الگوهای نادرست را با کمک فرد به مرور زمان کمرنگ‌تر کند.
علائم اختلال شخصیت چیست؟
انواع اختلالات شخصیت به طور کلی، بر اساس مشخصه ها و علائمی که دارند، به سه دسته تقسیم می‌شوند. بسیاری از کسانی که علائم یکی از شاخه‌های اختلالات شخصیت را نشان میدهند احتمالا علائم یکی دیگر از اختلالات را هم دارند.
شاخصه گروه اول، افکار و رفتارهای عجیب و غریب و غیرعادی است که شامل اختلال شخصیت پارانوئید، اسکیزویید و اسکیزوتایپال میشود. این افراد نسبت به اتفاقات عادی واکنش‌های شدید، بدبینانه و در کل غیرعادی نشان میدهند.
گروه دوم، افرادی‌اند که بیش از حد دراماتیک هستند و واکنش‌های احساسی افراط‌گونه نشان میدهند. به طور کلی رفتارها و افکارشان غیرقابل پیش‌بینی است. این گروه شامل اختلال شخصیت ضداجتماعی، مرزی، نمایشی و خودشیفته می‌باشد.
حتما بخوانید : از علائم آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بی‌تفاوتی نسبت به احساسات و خواسته‌های دیگران
- دروغ گفتن
- بی‌احتیاطی‌های شدید
- فقدان احساس پشیمانی
- نوسان خلق
لازم به ذکر است که هر کدام از اختلالات ذکر شده علائم خاص خود را دارند که ما در اینجا فقط به شکل مختصر به آنها پرداختیم.
گروه سوم هم افرادی هستند که مشخصه بارز آنها شامل اضطراب، رفتار و تفکر همراه با ترس است. این دسته نیز شامل اختلال شخصیت دوریجو، وابسته و وسواسی جبری است.
حتما بخوانید : چه زمانی از یک متخصص در زمینه اختلال شخصیت کمک بگیرم؟
هرگاه متوجه هر کدام از علائم اختلالات شخصیت در خود یا نزدیکان‌تان شدید برای رفتن به مشاوره درنگ نکنید.
اختلالات شخصیت در صورتی که درمان نشوند، زندگی افراد را شدیدا تحت تاثیر قرار میدهند و باعث افت چشمگیر عملکردشان در روابط و سطح کیفیت زندگی آنها میشود؛ همچنین وقوع مشکلات یکی پس از دیگری شرایط را روز به روز دشوارتر میکند.
برای ارتقا سطح سلامت‌روان خود و عزیزان‌تان در زمینه اختلال شخصیت به متخصصین مراجعه کنید؛ روانشناسان کلینک چمان می‌توانند در این مسیر همراه‌تان باشند.
