زندگی بعد از سرطان در زنان: چالش‌ها و راهکارها

اگر کمی به دور و بر خود نگاه کنید متوجه میشوید که تعداد مبتلایان سرطان بیش از پیش شده است؛ به طوری که با توجه به گزارش سازمان بهداشت جهانی تنها در سال ۲۰۲۲ حدود ۲۰ میلیون فرد جدید دچار انواع سرطان‌ها شدند. عامل افزایش این آمار و علل ابتلا به سرطان موضوع بحث این مطلب نیست بلکه قصد داریم درباره نحوه تغییر زندگی پس از سرطان در زنان بپردازیم.

چرا زنان؟ ابتلا به سرطان هم در زنان و هم در مردان بسیار چالش برانگیز است اما به دلیل افزایش شیوع سرطان‌هایی که مختص به خانم‌ها هستند مانند پستان و دهانه رحم تصمیم گرفتیم این مطلب را اختصاصا درباره آنان بنویسیم.

تشخیص سرطان تأثیرات عمیقی بر سلامت روان دارد و به طور قابل توجهی بر رفاه عاطفی، اجتماعی و معنوی تأثیر میگذارد. عوارض روانی که زنان مبتلا به سرطان با آن مواجه هستند میتواند به صورت اضطراب، افسردگی و ناراحتی عاطفی ظاهر شود، زیرا واقعیت تشخیص آنها تاب آوری روانی‌شان را به چالش میکشد و درک از زندگی و امکانات آینده را تغییر میدهد.

زندگی پس از سرطان در زنان

سرطان بر سلامت روان زنان تأثیر قابل توجهی می‌گذارد و طیف وسیعی از چالش‌های روانشناختی را در طول مراحل تشخیص، درمان و پس از آن ایجاد می‌کند. زنانی که به سرطان، به ویژه سرطان سینه، مبتلا می‌شوند، با مشکلات عاطفی و روان‌اجتماعی منحصر به فردی روبرو هستند که می‌تواند منجر به اختلالات قابل توجهی در سلامت روان مانند اضطراب، افسردگی و ناراحتی عاطفی شود. مطالعات نشان می‌دهند که بین ۱۰ تا ۳۰ درصد از زنان ممکن است دچار اختلالات روانشناختی پایدار شوند، اگرچه بسیاری از آنها پس از شوک اولیه تشخیص و درمان به عملکرد طبیعی خود باز می‌گردند.

درک این تأثیرات بسیار مهم است، زیرا سلامت روان به شدت با نتایج سلامت جسمانی، پایبندی به درمان و کیفیت کلی زندگی مرتبط است. واکنش‌های احساسی به تشخیص سرطان اغلب مراحل سوگواری را منعکس میکنند و فرآیند مقابله را پیچیده‌تر می‌‌کنند. زنان ممکن است احساسات انکار، خشم و غم عمیق را تجربه کنند که میتواند با عوارض جانبی جسمانی درمان و تغییرات در تصویر بدنی تشدید شود.

به عبارت دیگر زنان در هنگام بروز سرطان به نوعی با یک از دست دادن مواجه میشوند، که در حالت شدیدتر، از دست دادن عضو مهمی از بدن میباشد که در تصویر بدن زن از زنانگی‌اش نقش مهمی دارد. بنابراین احتمال دارد وارد مراحل سوگواری شوند.

سرطان پستان و رحم، دو بخش از بدن خانم‌ها هستند که هر دو در تصویری که زنان از بدن خود دارند بسیار پررنگ هستند و هویت بصری زنان درباره زنانگی‌شان به نوعی در گرو این اندام‌هاست؛ بنابراین پس از سرطان در زنان نه تنها با اختلالاتی از قبیل اضطراب و افسردگی بلکه یک بحران هویتی روبه رو هستیم.

مراحل سوگواری در زندگی بعد از سرطان

آشفتگی عاطفی مرتبط با سرطان را میتوان به پنج مرحله سوگواری تشبیه کرد: انکار، خشم، چانهزنی، افسردگی و پذیرش.

بیماران اغلب با احساسات اضطراب و ترس فراگیر دست و پنجه نرم میکنند که منجر به حالت استرس شدید و علائم احتمالی افسردگی میشود. مطالعات نشان میدهد که بین 10 تا 30 درصد از زنان ممکن است دچار اختلالات عاطفی مداوم شوند، اگرچه بسیاری پس از ناراحتی اولیه به عملکرد عادی باز میگردند. لازم است توجه داشت که همه تأثیرات روانی منفی نیستند؛ برخی از زنان پس از تشخیص خود، قدردانی جدیدی از زندگی و بازنگری در اولویت‌ها گزارش میدهند که نشان دهنده پتانسیل تغییرات روانی مثبت است.

تأثیرات روانی-اجتماعی زنان در زندگی بعد از سرطان

انزوای اجتماعی یکی دیگر از نگرانی‌های مهم است، زیرا بسیاری از زنان از شبکه‌های حمایتی خود کناره‌گیری میکنند، از ترس اینکه ممکن است عزیزان‌شان را بار اضافی کنند یا با انگ بیماری خود مواجه شوند. این انزوا میتواند منجر به افزایش احساس تنهایی و افسردگی شود و سفر سلامت روانی آنها را پیچیده‌تر کند.

مسائل عملی مدیریت درمان، مانند مرخصی از کار یا تأمین مراقبت از کودکان، میتواند استرس و اضطراب را بیشتر کند. نگرانی‌هایی از این قبیل که هزینه‌ی درمان را چطور و چگونه از بودجه‌ی درآمد خانواده تامین کنند، مسئولیت‌های آنان در خانه و زندگی بعد از سرطان به چه شکلی تغییر خواهد کرد؟

گاهی اوقات دیگران به این انگ و نگرانی‌ها دامن میزنند نه از سر بدجنسی و بی‌فکری بلکه آنان هم برای بروز ترس و نگرانی راه نامناسبی را پیش میگیرند و با سوالاتی مانند: «چرا بیشتر مراقب نبودی؟» یا «چرا چکاپ‌هاتو پشت گوش انداختی» و وارد گفتگوی سرزنش آمیز با شخص مبتلا می‌شوند که این موضوع زندگی بعد از سرطان را سخت‌تر میکند. توصیه‌ی ما به همراهان نزدیک مبتلایان سرطان این است که احساس ترس و اضطراب خود را انکار نکرده و ابراز کنند. کمی با خود همدلی کنند و اگر افاقه نکرد از روانشناس یا مشاور کمک بگیرند.

مداخلات سلامت روان در زنان مبتلا به سرطان

با وجود شیوع بالای اضطراب و افسردگی در میان بازماندگان سرطان، آگاهی از نیازهای سلامت روان اغلب در میان ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی و بیماران پایین است. بسیاری از بازماندگان غربال‌گری کافی برای علائم روانی دریافت نمی‌کنند که میتواند منجر به نیازهای برآورده نشده سلامت روان شود.

علاوه بر این، تحقیقات موجود اغلب فاقد تنوع است و بسیاری از مطالعات بر روی انواع رایج سرطان متمرکز هستند و افراد با اختلالات شناختی یا کسانی که به دلیل وضعیت جسمانی قادر به شرکت نیستند را شامل نمیشوند. نیاز فوری به تحقیقات با کیفیت بالا وجود دارد که تصویر نماینده‌تری از چالش‌های سلامت روانی که بازماندگان سرطان با آن مواجه هستند را به تصویر بکشد، به ویژه در کشورهای با درآمد کم و متوسط که منابع ممکن است محدودتر باشد.

درمان شناختی-رفتاری (CBT)

درمان شناختی-رفتاری در کاهش افسردگی و اضطراب در بیماران سرطانی مؤثر بوده است. در حالی که مزایای کوتاهمدت شامل بهبود کیفیت زندگی است، اثرات بلندمدت کمتر مشخص است و ممکن است در انواع مختلف سرطان پایدار نباشد، که نیاز به تحقیقات بیشتر را نشان میدهد.

حتما بخوانید : افسردگی در زنان، علائم و درمان

درمان خانواده و زوج‌ها

درمان خانواده یا زوجها به پویاییهای رابطهای که ممکن است به دلیل سرطان تحت فشار قرار گرفته باشند، میپردازد. این درمان اغلب شامل بحث اعضای خانواده درباره مسائل برای بهبود ارتباطات و شناسایی تعاملات مشکلزا است.

گروه درمانی و گروه‌های حمایتی

گروه درمانی فضایی را برای افرادی که با چالشهای مشابهی روبرو هستند فراهم میکند تا تجربیات خود را به اشتراک بگذارند و از یکدیگر حمایت کنند. این رویکرد جمعی میتواند حس تعلق و درک را تقویت کند که برای بهبود سلامت روانی بسیار مهم است. گروههای حمایتی که ممکن است توسط حرفهایها یا بازماندگان سرطان هدایت شوند، میتوانند در ساختار و تمرکز متفاوت باشند و انعطافپذیری برای شرکتکنندگان فراهم کنند.

مراقبت و حمایت از خود

علاوه بر درمان حرفهای، مراقبت از خود نقش مهمی در حفظ سلامت روانی دارد. شرکت در فعالیتهایی مانند ورزش، هنر یا باغبانی میتواند بهزیستی عاطفی را تقویت کند. اجتناب از مکانیزمهای مقابلهای منفی، مانند مصرف بیش از حد الکل یا عادات خواب نامناسب، نیز به همان اندازه مهم است. جشن گرفتن دستاوردهای درمان و درگیر کردن خانواده و دوستان در روالهای مراقبت از خود میتواند روابط را تقویت کرده و سیستمهای حمایتی کلی را بهبود بخشد.

جشن گرفتن دستاوردها و مراقبت از خود

در مقابله با سرطان، استراتژی‌های شخصی نقش مهمی ایفا میکنند. برای بیماران ضروری است که دستاوردهای درمانی خود را جشن بگیرند، مانند رشد مجدد مو پس از شیمیدرمانی، زیرا این لحظات میتوانند به طور قابل توجهی بهزیستی روانی را بهبود بخشند. علاوه بر این، شرکت در فعالیتهای مراقبت از خود، مانند ورزش، هنر یا باغبانی، میتواند تسکین عاطفی مهمی را فراهم کند. همانطور که بیماران مسیرهای سرطانی خود را طی میکنند، ایجاد ارتباط با منابع سلامت روانی در اوایل میتواند به تسهیل مکانیزمهای مقابلهای بهتر و حمایت از بهزیستی کلی آنها کمک کند.

از طریق این مطالعات موردی و داستان‌های شخصی، مشخص میشود که تعامل روایت‌های شخصی، حمایت اجتماعی و مراقبت یکپارچه سلامت روانی در پرداختن به تأثیرات روانی سرطان بر زنان و خانواده‌های آنها حیاتی است.

در روانشناسی شاخه‌ای وجود دارد که اختصاصا بر روی سلامت افراد تمرکز میکند و روانشناسان زیادی در این شاخه مشغول به فعالیت هستند؛ روانشناسان سلامت کلینیک چمان می‌توانند شما و خانواده‌تان را در طول این مسیر چالش برانگیز همراهی کنند.