اخلاق و به عبارتی رعایت اخلاق یک دغدغه مهم در زمینه روانشناسی به ویژه در حوزه‌ی درمان و پژوهش است. کار با بیماران و انجام تحقیقات روانشناختی می‌تواند دایره وسیعی از مسائل اخلاقی و روانشناختی را که باید به آنها توجه شود، مطرح کند.

اصول اخلاقی تدوین شده توسط انجمن روانشناسی امریکا (APA) راهنمایی‌هایی را برای متخصصانی که در زمینه روانشناسی کار می‌کنند فراهم می‌کند تا در مواجهه با معضلات اخلاقی یا روانشناختی، بدانند که چه کاری بایستی انجام شود. برخی ازآن‌ها، اصول یا ارزش‌هایی هستند که روانشناسان باید عمیقا از آنها حمایت کنند. در موارد دیگر، انجمن روانشناسی امریکا (APA) استانداردهایی را تعریف می‌کند که انتظارات قابل اجرا هستند.

انجمن روانشناسی آمریکا (APA) اصول اخلاقی روانشناسان و اصول اجرایی را منتشر می‌کند که به تشریح اصول آرمانی و همچنین معیارهای قابل اجرا می‌پردازد که روانشناسان هنگام تصمیم گیری باید از آنها استفاده کنند. APA برای اولین بار اصول اخلاقی را در سال 1953 منتشر کرد و از آن زمان تاکنون در حال تغییر و به روز رسانی است.

نسخه فعلی اصول اخلاقی، که باعث تمایز بین استانداردها و قوانین می‌شود، در سال 2002 تهیه و بعداً در سال 2010 و 2016 اصلاح شد. کدهای اخلاقی APA از اصول مهم و معیارهای اخلاقی تشکیل شده است. این اصول به عنوان راهنما برای الهام بخشی به روانشناسان در کار خود، چه در بهداشت روان، چه در تحقیقات و چه در تجارت، کمک می‌کنند.

از طرف دیگر، این معیارها انتظاراتی از رفتارهایی هستند که می‌توانند در صورت نقض منجر به نتایج حرفه ای و قانونی شوند. همانطور که نیکلاس ‌هابز، رئیس APA و رئیس یکی از کمیته‌هایی که استانداردها را طراحی کرده است توضیح داده، هدف این اصول این نیست که افراد بی‌وجدان را از مشکل دور نگه دارد بلکه به عنوان کمکی برای روانشناسان اخلاق‌مدار در تصمیم گیری‌های روزانه در دنیای واقعی حرفه‌شان است.

اصول اخلاقی فقط مربوط به فعالیت‌های مربوط به کار و فعالیت‌های حرفه‌ای از جمله تحقیق، تدریس، مشاوره، روان درمانی و مشاوره است. رفتار خصوصی توسط کمیته اخلاقی APA قابل بررسی نیست.

پنج اصل اخلاقی

اصل :Aنیکی و عدم سوءرفتار

اولین اصل اخلاقی که APA بیان می‌کند این است که روانشناسان باید در جهت حمایت از حقوق و رفاه کسانی که با آنها حرفه‌ای کار می‌کنند تلاش کنند. این شامل مراجعینی است که آنها در کار بالینی می‌بینند، حیواناتی که در تحقیق و آزمایش شرکت می‌کنند و همچنین هرکس دیگری که با آنها در تعامل حرفه‌ای درگیر باشند.

این اصل روانشناسان را ترغیب به تلاش برای از بین بردن تعصبات، وابستگی‌ها و پیش داوری‌هایی می‌کند که ممکن است روی کار آنها تأثیر بگذارد. همچنین شامل اقدام مستقل در تحقیقات است و اجازه نمی‌دهد وابستگی یا حمایت مالی بر نتایج تأثیر بگذارد.

اصل :Bوفاداری و مسئولیت پذیری

همچنین APA بیان می‌کند که روانشناسان وظیفه اخلاقی دارند تا اطمینان حاصل کنند که سایر افراد در حرفه خود نیز از معیارهای اخلاقی بالا پیروی می‌کنند. این اصل نشان می‌دهد که روانشناسان باید در فعالیت‌هایی مشارکت کنند که موجب تقویت پیروی اخلاقی و رفتار همکاران می‌شود.

خدمت به عنوان مربی یا مدرس، شرکت در نقد و بررسی همکاران و اشاره به نگرانی‌های اخلاقی یا رفتارهای نادرست نمونه‌هایی از چگونگی عملی شدن این اصل است. با این اصل همچنین روانشناسان تشویق می‌شوند که مقداری از وقت خود را برای پیشرفت جامعه اهدا کنند.

اصل :Cصداقت

روانشناسان در پژوهش و عمل، هرگز نباید سعی در فریب و ناسازگاری داشته باشند. در تحقیقات، فریب می‌تواند شامل به نوعی ساختن یا دستکاری نتایج برای رسیدن به نتایج مطلوب باشد. روانشناسان همچنین باید در عمل نیز در جهت شفافیت و صداقت تلاش کنند.

هنگامی‌که تقلب یا پنهان‌کاری در تحقیق استفاده می‌شود روانشناسان باید برای کاهش اثرات تلاش کنند. این نوع فریب تحقیق باید توجیه داشته باشد و سودهای احتمالی باید از معایب احتمالی مهم‌تر باشد. استفاده از تقلب باید حداقل باشد، منجر به پریشانی نشود و در اولین فرصت ممکن افشا شود.

اصل:D عدالت

به معنای وسیع‌تر، عدالت مربوط به یک مسئولیت منصفانه و بی‌طرف است. این اصل بیان می‌کند که مردم حق دارند به پیشرفت‌هایی که در زمینه روانشناسی صورت گرفته است، دسترسی داشته و از آن بهره مند شوند. برای روانشناسان مهم است که با مردم به طور یکسان رفتار کنند.

روانشناسان همچنین باید همیشه در حوزه تخصص خود تمرین و کار کنند و همچنین از سطح شایستگی و محدودیت‌های خودشان آگاه باشند.

اصل :E احترام به حقوق و شأن مردم

روانشناسان باید به عزت، حریم خصوصی و محرمانه بودن اطلاعات افرادی که با آنها حرفه‌ای کار می‌کنند احترام بگذارند. آنها همچنین باید تلاش کنند تا تعصبات خود را به حداقل برسانند و همچنین از موضوعات مربوط به تنوع و نگرانی‌های جمعیت‌های خاص آگاهی داشته باشند.

به عنوان مثال، ممکن است افراد نگرانی‌های خاصی داشته باشند که مربوط به سن، وضعیت اقتصادی و مالی، نژاد، جنسیت، مذهب، قومیت یا ناتوانی آنها است.

استانداردهای اخلاقی

10 استاندارد موجود در مجموعه اصول اخلاقي ارائه شده توسط APA قوانين رفتاري قابل اجرا براي روانشناساني است که در محیط باليني و آکادميک کار مي کنند. این استاندارد‌ها به منظور کمک به هدایت رفتار روانشناسان در طیف وسیعی از حوزه‌ها و موقعیت‌ها می‌باشند. آنها در زمینه‌هایی مانند آموزش، درمان، تبلیغات، حفظ حریم خصوصی، تحقیق و انتشار کاربرد دارند.

حل مسائل اخلاقی

این استاندارد از اصول اخلاقی APA اطلاعاتی را در مورد آنچه روانشناسان باید برای برخورد و برطرف کردن موقعیت‌های اخلاقی که ممکن است در کارشان با آن روبرو شوند، ارائه می‌دهد. این راهکارها شامل مشاوره در مورد کارهایی است که محققان هنگام بد جلوه داده شدن کارشان باید انجام دهند و همچنین چه زمانی باید تخلفات اخلاقی را گزارش دهند.

صلاحیت

مهم است که روانشناسان در حوزه تخصص خود تمرین و کار کنند. روانشناسان هنگام معالجه با مراجع‌کننده یا کار با عموم، باید آنچه را که برای انجام کار آموخته‌اند و همچنین آنچه که برای انجام آنها آموزش دیده‌اند، روشن سازند.

این استاندارد تصریح می‌کند که در شرایط اضطراری، حرفه ای‌ها ممکن است خدماتی را ارائه دهند حتی اگر خارج از محدوده عملکردشان باشد تا از دسترسی به خدمات اطمینان حاصل کنند.

روابط انسانی

روانشناسان غالباً با تیمی‌ از دیگر متخصصان سلامت روان همکاری می‌کنند. این استاندارد از اصول اخلاقی برای راهنمایی روانشناسان در تعامل آنها با سایر متخصصان در این حوزه طراحی شده است. این استاندارد شامل دستورالعمل‌های مربوط به مقابله با آزار و اذیت جنسی، تبعیض، جلوگیری از آسیب در حین درمان و جلوگیری از روابط استثماری (مانند داشتن رابطه جنسی با یک دانش آموز یا زیرمجموعه خود) است.

حریم خصوصی و محرمانگی

این استاندارد وظیفه روانشناسان را در رابطه با حفظ محرمانه بودن اطلاعات بیماران بیان می‌کند. روانشناسان موظفند اقدامات احتیاط‌آمیز را برای حفظ اطلاعات مشتری انجام دهند. با این حال،APA همچنین خاطر نشان می‌کند که محدودیت‌هایی برای محرمانه بودن وجود دارد.

به عنوان مثال، روانشناسان برای مشورت با سایر متخصصان سلامت روان، باید اطلاعاتی را در مورد بیماران خود افشا کنند. در حالی که مواردی وجود دارد که اطلاعات در آنها تفکیک می‌شود، روانشناسان باید تلاش کنند که این کنجکاوی در مورد اطلاعات را در مورد حفظ حریم خصوصی و محرمانه به حداقل برسانند.

تبلیغات و سایر بیانیه‌های عمومی

روانشناسانی که خدمات خود را تبلیغ می‌کنند باید اطمینان حاصل کنند که آنها آموزش، تجربه و تخصص خود را به صورت دقیق بیان می‌کنند. آنها همچنین باید از بازاریابی فریبنده یا نادرست خودداری کنند. این امر همچنین در مورد نحوه تصویربرداری روانشناسان توسط رسانه‌ها هنگام ارائه تخصص یا نظر خود در مقاله‌ها، وبلاگ‌ها، کتاب‌ها یا برنامه‌های تلویزیونی صادق است.

روانشناسان هنگام حضور در کنفرانس‌ها یا برگزاری ورکشاپ‌ها باید اطمینان حاصل کنند که بروشورها و سایر مارد جهت تبلیغات برای این رویداد به طور دقیق آنچه را که این رویداد پوشش خواهد داد، به تصویر می‌کشند.

ثبت مدارک و هزینه‌ها

نگهداری از سوابق دقیق بخش مهمی ‌از کار روانشناس است، فرقی نمی‌کند که فرد در کار تحقیق باشد و یا کار با بیماران. سوابق بیمار شامل یادداشت‌های موردی و سایر ارزیابی‌های تشخیصی است که در دوره درمانی استفاده می‌شود.

از نظر تحقیق، ثبت سوابق شامل جزئیات نحوه انجام مطالعات و روش‌های استفاده شده است. این کار به محققان دیگر این امکان را می‌دهد تا تحقیق را ارزیابی کنند و اطمینان حاصل کنند که می‌توان مطالعات را همانندسازی کرد.

آموزش و پرورش

این استاندارد در زمانی که روانشناسان در حال تدریس یا آموزش دانشجویان هستند، بر انتظارات مربوط به رفتار متمرکز است. هنگام ایجاد دوره‌ها و برنامه‌هایی برای آموزش سایر روانشناسان و متخصصان سلامت روان، باید از تحقیقات مبتنی بر شواهد فعلی و دقیق استفاده شود. این استاندارد همچنین بیان می‌کند که اعضای هیات علمی ‌مجاز به ارائه خدمات روان درمانی به دانشجویان خود نیستند.

تحقیق و انتشار

این استاندارد در هنگام انجام تحقیقات و انتشار نتایج، به ملاحظات اخلاقی متمرکز است. به عنوان مثال، APA اظهار می‌دارد که روانشناسان باید از مؤسسه‌ای که تحقیق را انجام می‌دهد، مجوز دریافت کنند، اطلاعات مربوط به هدف مطالعه را به شرکت‌کنندگان ارائه کنند و شرکت‌کنندگان را در مورد خطرات احتمالی شرکت در تحقیق مطلع کنند.

ارزیابی

روانشناسان قبل از انجام ارزیابی‌ها باید رضایت آگاهانه کسب کنند. ارزیابی‌ها باید برای پشتیبانی از نظر حرفه ای روانشناس انجام شود، اما باید محدودیت‌های این ابزارها را نیز درک کرد. آنها همچنین باید برای اطمینان از حریم شخصی کسانی که ارزیابی‌هایی را انجام داده اند، قدم بردارند.

درمان این استاندارد انتظارات حرفه‌ای را در چارچوب ارائه درمان بیان می‌کند. مناطقی که مورد توجه قرار می‌گیرند شامل اهمیت کسب رضایت آگاهانه و توضیح روند درمان به مراجعان می‌باشد. محرمانه بودن، همچنین برخی از محدودیت‌های محرمانه بودن، مانند مواردی که مشتری برای خود یا دیگران خطر فوری ایجاد می‌کند، مورد توجه قرار می‌گیرد.

به حداقل رساندن آسیب، جلوگیری از روابط جنسی با بیمار و ادامه مراقبت و درمان از دیگر مواردی است که توسط این استاندارد مورد توجه قرار می‌گیرد.

به عنوان مثال، اگر یک روانشناس بنا به دلایلی مجبور به توقف ارائه خدمات به بیمار شود، از روانشناسان انتظار می‌رود مشتری را برای تغییر آماده کرده و در جهت یافتن خدمات جایگزین به او کمک کنند.

اگر یک روانشناس در کدهای اخلاقی APA استانداردی را نقض کند، چه اتفاقی می‌افتد؟ پس از دریافت گزارشی از رفتار غیراخلاقی، ممکن است شکایات به دیگران اعم از هیئت‌های صدور مجوز حرفه ای کشوری ارجاع شود. انجمن‌های روانشناختی دولتی، گروه‌های حرفه ای، هیئت‌های صدور مجوز و سازمان‌های دولتی نیز ممکن است تصمیم به اعمال مجازات علیه روانشناس کنند.

همچنین افراد متضرر از تخلفات اخلاقی ممکن است در دادگاه‌های مدنی به دنبال خسارت مالی باشند. فعالیت غیرقانونی ممکن است در دادگاه‌های کیفری تحت پیگرد قانونی قرار گیرد. اگر این موضوع منجر به محکومیت مجرمانه شود، ممکن است اقدامات دیگری از جمله تعلیق یا اخراج از انجمن‌های روانشناختی کشوری و تعلیق یا از بین رفتن مجوز روانشناس را به عمل آید.

ملاحظات اخلاقی در روانشناسی

از آنجا که روانشناسان غالباً با موقعیتهای بسیار حساس یا ناپایدار سر و کار دارند، نگرانی‌های اخلاقی می‌توانند نقش بزرگی در زندگی حرفه ای داشته باشند.

مسائل کلیدی اخلاقی

رفاه مراجع: روانشناسان به دلیل نقشی که در خدمت به مردم دارند، غالباً با افرادی که به دلیل سن، ناتوانی، توانایی فکری و سایر نگرانی‌ها آسیب‌پذیر هستند همکاری می‌کنند. روانشناسان هنگام کار با این افراد باید همواره در جهت حفظ رفاه مراجع خود تلاش کنند.

رضایت آگاهانه: روانشناسان وظیفه ارائه طیف گسترده‌ای از خدمات را در نقش خود به عنوان درمانگرها، محققان، مربیان و مشاوران دارند. وقتی مردم به عنوان مصرف کننده خدمات روانشناختی عمل می‌کنند، حق دارند بدانند که چه انتظاری باید داشته باشند.

در درمان، رضایت آگاهانه شامل توضیح خدمات ارائه شده، خطرات احتمالی و حق بیمار برای ترک درمان است. هنگام انجام تحقیق، رضایت آگاهانه شامل اطلاع‌رسانی به شرکت کنندگان در مورد خطرات احتمالی شرکت در تحقیق است.

محرمانه بودن: درمان مستلزم فراهم کردن محلی امن برای مراجعین است تا بدون ترس از به اشتراک گذاشتن این اطلاعات با دیگران یا علنی شدن، در مورد موضوعات بسیار شخصی صحبت کنند. با این وجود، گاهی ممکن است یک روانشناس نیاز به جزئیاتی از جمله هنگام مشورت با سایر متخصصان یا هنگام انتشار تحقیقات داشته باشد.

رهنمودهای اخلاقی مشخص می‌کند که چگونه و چه زمانی برخی از اطلاعات می‌توانند به اشتراک گذاشته شود و همچنین برخی از اقداماتی که روانشناسان برای محافظت از حریم خصوصی مراجع باید انجام دهند را مشخص می‌کند.

صلاحیت: آموزش، پرورش و تجربه روانشناسان نیز یک نگرانی مهم اخلاقی است. روانشناسان باید مهارت و دانش لازم را داشته باشند تا خدمات مورد نیاز مشتری را به درستی ارائه دهند. به عنوان مثال، اگر یک روانشناس در دوره معالجه نیاز به ارزیابی ویژه‌ای داشته باشد، باید درک خود را از تجویز و تفسیر آن تست خاص داشته و به مراجع ارائه دهد.

سخن آخر

اگرچه قوانین اخلاقی برای کمک به روانشناسان وجود دارد، این بدان معنا نیست که امروزه روانشناسی عاری از مشاجرات اخلاقی است. بحث‌های جاری پیرامون مشارکت روانشناسان در شکنجه، استفاده از حیوانات در تحقیقات روانشناسی همچنان دغدغه‌های اخلاقی مهمی هستند.

7 دیدگاه

  1. خیلی خوب بود کتاب قانون ، فیلم کتاب قانون ، دقیقا این منشور هم صرفا یک نوشته است روی کاغذ تا زمانی که عمل بشه !!! البته واقعا خوب بود

  2. حوزهApA که هدف تبادل ارتباطات ببن انسانها و کاهش تنشها و دوری از مشاجرات اخلاقی

  3. در جوامع غربی و شرقی نسبت به حوزهAPA و کاهش تنشها و مشاجرات اخلاقی در جامعه و خانواده باید نقش اساسی رویکردها بررسی شود

  4. اصول اخلاقی نقش اساسی در حوزه ApA دارد و هدف کاهش فساد و تنشها و مشاجرات اخلاقی در جامعه و خانواده باید نقش اساسی رویکردها بررسی شود

دیدگاهتان را بنویسید

Post comment