در نگاه اول، ترس از موفقیت به نظر خیلی ترس وحشتناکی به حساب نمی‌آید. اما ترس از موفق شدن واقعیت دارد و می‌تواند شما را از خیلی جهات عقب نگه دارد و مانع پیشرفت‌تان شود. نام دیگر ترس از موفقیت عقده یونس است.
احتمال دارد خودِ موفقیت نباشد که از آن می‌ترسید، بلکه ترس‌تان از بهای همراه با آن باشد. در ادامه به نشانه‌ها، دلایل، و درمان ترس از موفق شدن یا عقده یونس می‌پردازیم.
ترس از موفقیت چیست؟
ترس از موفقیت، وقتی رخ می‌دهد که شما ترس مداومی از موفق شدن دارید، به گونه‌ای که شاید ناخواسته و سهواً به خود تخریب‌گری بپردازید. البته بدین معنا نیست که فکر کنید شما نمی‌توانید موفق شوید. به احتمال زیاد ترس شما ناشی از تغییراتی است که در زمان اوج ایجاد می‌شوند. برای مثال:
- ممکن است توجهات زیادی به خود جلب کنید، اما خجالتی یا درون‌گرا باشید و از مرکز توجه بودن معذب شوید.
- موفقیت عمومی می‌تواند منجر به انزوای اجتماعی و احساسی شود.
- با دستاوردهایی که کسب کردید، شاید همسالان‌تان را از خود برانید.
- ممکن است دیگران فکر کنند دارید از خود تعریف می‌کنید.
- احتمال دارد موفق شدن آن طور که فکرش را می‌کردید نبوده باشد.
- شاید موفقیت تغییرتان دهد، اما نه از جهات خوب.
این ویدئو را تا انتها ببینید:
چگونه از ترس از تغییر رها بشیم؟
ترس از موفق شدن می‌تواند به راحتی با ترس از شکست خوردن اشتباه گرفته شود زیرا هر دو می‌توانند مانعِ استفاده از پتانسل‌تان شوند. به ترس از موفقیت با عنوان «اضطراب موفقیت» یا «فوبی موفقیت» هم اشاره می‌کنند. نام دیگر ترس از موفق شدن عقده یونس است که در ادامه به آن می‌پردازیم. اسم این امر هر چه باشد، تاثیر منفی‌ای بر رضایت کلی شما از زندگی می‌گذارد.
عقده یونس چیست؟
روان‌شناس آمریکایی آبراهام مزلو مشاهده کرد که همه‌ی ما یک نیاز درونی به پیشرفت داریم. او برای ایجاد اصطلاح خود-شکوفایی معروف است، که اشاره دارد به اشتیاق ما به شکوفایی پتانسیل‌های‌مان و دست‌یابی به اهداف‌مان. مزلو از داستان حضرت یونس برای نام‌گذاری این سندروم یعنی عقده یونس بهره برد.
مبتلایان عقده یونس درباره‌ی رشد فردی تفکرات ضد و نقیضی دارند که باعث می‌شود جلوی پیشرفت را بگیرد. عقده یونس همان ترس از موفق شدن است که مانع از خود-شکوفایی می‌شود.
نشانه‌های ترس از موفقیت چیست؟
- اهداف کوچک. تعیین اهدافی که سطحی بوده و چالش برانگیز نیستند.
- تعلل. شما آنقدر کار را به تعویق می‌اندازید که فرصت مهیا شده بگذرد و از دست برود.
- کمال‌گرایی. برای انجام کارها به طور کمالگرایانه تلاش می‌کنید و زمانی که به ناچار از برنامه عقب می‌افتید، این را دلیل خوبی برای ادامه ندادن می‌دانید.
- منصرف شدن. درست زمانی که در نزدیک‌ترین مرحله به موفقیت هستید، دلیلی برای استعفا یا انصراف دادن می‌یابید.
- آسیب خویشتن (غیرخودکشی‌گرا). سوءمصرف مواد و سایر رفتار‌های آسیب خویشتن ممکن است منجر به عدم موفقیت شود.
طبق تحقیقی در سال ۲۰۰۱ که شرکت‌کنندگانش ورزشکاران معروف و هنرمندان بودند، احساساتی که دربارۀ ترس از موفقیت داشتند را بدین گونه گزارش کردند:
- حس گناه به خاطر مدعی قهرمانی یا موفق شدن در رقابت‌ها
- اضطراب درباره پیشی گرفتن از رکورد شرکت‌کنندگان قبلی
- فشار درباره دست‌یابی به بهترین اجرا و عملکرد
چطور اضطرابِ ناشی از ترس از موفقیت را مدیریت کنیم؟
استرس و اضطراب ممکن است در ترس از موفق شدن سهیم باشند. در اینجا به یک سری سبک زندگی روزانه اشاره می‌کنیم که برای مدیریت استرس و اضطراب مفیداند:
- رژیم غذایی سالم. هدفتان رژیم غذایی متعادلی باشد که مشمول تمام مواد مغذی مورد نیاز است. وعده‌های غذایی‌تان را حذف نکنید. از غذای ناسالم مثل الکل، کافئین، و فست فود اجتناب کنید.
- آرام‌سازی. هر کاری لازم است برای ریلکس کردن خود انجام دهید، کتاب خواندن، حمام داغ گرفتن و … .
- ورزش کردن. هر روز انجام کمی فعالیت جسمانی برای سلامت کلی مفید است.
- در اجتماع بودن. دوستان‌تان را به عنوان حامیانی در کنار خود نگه‌دارید، با هم بخندید، صحبت کنید و وقت بگذرانید.
- کارهای داوطلبانه. کمک به دیگران روش بسیار خوبی برای پرت کردن حواس‌تان از «ترس از موفق شدن» است.
کمک تخصصی دریافت کنید
اگر به شدت خسته شدید و دیگر نمی‌توانید اوضاع را کنترل کنید به متخصصین سلامت روان مراجعه کنید. روان‌شناسان کلینیک چمان می‌توانند به شما در کنار آمدن با ترس از موفقیت کمک کنند.
