اختلال چند شخصیتی، که از آن با عنوان اختلال تجزیه هویت هم یاد میشود، اختلالی است که در آن هویت شخص به دو یا تعداد بیشتری حالات شخصیتی که کاملاً از یکدیگر متمایز هستند، تقسیم میشود.
افراد مبتلا به اختلال چند شخصیتی معمولاً قربانی‌های انواع مختلف سوءاستفاده‌ها می‌باشند. در ادامه به نشانه‌ها، دلایل و نحوه‌ی درمان اختلال تجزیه هویت می‌پردازیم.
اختلال چند شخصیتی چیست؟
اختلال تجزیه هویت وضعیتی نادر است که در آن دو یا تعداد بیشتری هویت متمایز، یا شخصیت‌های کاملاً مجزا به وجود می‌آیند و هر یک از این شخصیت‌ها به شکل نوبتی کنترل شخص را به دست می‌گیرند.
توصیف برخی افراد از تجزیه هویت، مورد تصرف قرار گرفتن یا همان تسخیر شدن، است. مبتلایان همچنین در زمان‌هایی حافظه‌‌شان را از دست می‌دهند، این موضوع آنقدر شدید است که نمی‌تواند به عنوان فراموش کاری‌های معمولی در نظرش گرفت.
نام اختلال تجزیه هویت تا سال ۱۹۹۴ اختلال چند شخصیتی بود، تغییر نام به این خاطر صورت گرفت تا درک بهتری از بیماری ارائه دهد؛ همان طور که اشاره شد این اختلال بیشتر تکه تکه و جدا شدن هویت است، تا افزایش یا رشد شخصیت‌های مجزا.
نشانه‌های اختلال تجزیه هویت با اثرات روانشناختی سوءمصرف یا دلایل جسمی خاصی توضیح داده نمی‌شوند.
در اختلال چند شخصیتی، جنبه‌های متفاوت هویت، حافظه، و هشیاری با یکدیگر یکپارچه نمی‌شوند. اغلب در اوایل تجزیه هویت نام‌هایی به شخص نسبت داده میشود، مانند منفعل، وابسته، شرمگین، و افسرده.
شخصیت‌های موجود در شخص، هر یک نام، سن، جنسیت، طرز صحبت، دانش کلی، خلق غالب مختص به خود را دارند که با هویت اولیه فرد در تناقض است.
موقعیت‌ها یا منابع استرس خاصی می‌توانند تغییراتی در فرد ایجاد کنند. هویت‌های مختلف ممکن است دانسته‌های یکدیگر را انکار و از هم انتقاد کنند، یا به طور کلی با هم در تعارض باشند.
نشانه‌های اختلال تجزیه هویت
بر اساس DSM-5، معیارهای زیر باید در شخص دیده شوند تا تشخیص بیماری چند شخصیتی در او داده شود:
- فرد ۲ یا تعداد بیشتری هویت‌های متمایز یا حالات شخصیتی را تجربه می‌کند (هر یک الگوی ثابت خود را برای ادراک، فکر کردن درباره‌ی محیط و خویش دارند). بعضی فرهنگ‌ها این مورد را به عنوان «به مالکیت در آمدن» یا «تسخیر شدگی» توصیف می‌کنند.
- از هم گسیختگی در هویت شامل وقفه و خلل در احساس خویشتن و احساس عاملیت، همراه با تغییراتی در رفتار، هشیاری، حافظه، ادراک، عملکرد شناختی، و عملکرد حرکتی میشود.
- خلاءهای مکرر در حافظه فرد درباره‌ی اطلاعات شخصی، شامل آدم‌ها، مکان‌ها، واتفاقات، هم آنهایی که اخیراً رخ دادند و هم آنهایی که در گذشته. این خلاءهای حافظه به فراموش کردن‌های عادی شباهتی ندارند.
- نشانه‌های اختلال چند شخصیتی، استرس قابل ملاحظۀ بالینی یا اختلالاتی در ارتباط اجتماعی، شغلی، یا سایر جنبه‌های مهم عملکرد فرد به وجود می‌آورند.
انتقال از یک هویت به هویت دیگر معمولاً به واسطۀ استرس روانشناختی صورت می‌گیرد. هویت‌های جایگزین در مبتلایان اختلال چند شخصیتی به شکل واضحی برای اطرافیان‌شان قابل تشخیص است.
بسیاری از مشکلات روانشناختی با رواندرمانی و دارودرمانی قابل حله.
برای رزرو وقت روانشناسی بالینی با ما تماس بگیرید:
88652505 | 88652502 | 021
دلایل اختلال چند شخصیتی
اینکه چرا افراد به بیماری چند شخصیتی مبتلا می‌شوند هنوز کاملاً مشخص نشده، اما اغلب آنها گزارش می‌کنند که سوءاستفاده جسمی و جنسی شدید در کودکی تجربه کرده‌اند.
اختلال تجزیه هویت ممکن است برای اولین بار در هر سنی بروز پیدا کند. مبتلایان به اختلال چند شخصیتی احتمالاً نشانه‌های استرس پس آسیبی (مانند کابوس، فلش بک یا همان بازگشت به گذشته، واکنش‌های یکه خوردن) هم تجربه می‌کنند.
مطالعات زیادی نشان داده‌اند که اختلال چند شخصیتی در بین کسانی که اقوام نزدیکشان به این اختلال مبتلا بوده‌اند، رایج‌تر است نسبت به کل جمعیت.
درمان اختلال تجزیه هویت چگونه است؟
درمان اولیه اختلال چند شخصیتی روان درمانی طولانی مدت با هدف ساختارشکنیِ شخصیت‌های مختلف و ادغام کردن آنها در یک شخصیت یکپارچه است.
از دیگر درمان‌ها برای بیماری چند شخصیتی می‌تواند به درمان شناختی اشاره کرد. داروی مخصوصی برای درمان اختلال تجزیه هویت وجود ندارد، اما داروهای ضدافسردگی، ضد اضطراب، یا آرامبخش‌ها ممکن است برای کنترل علائم روانشناختی در این بیماران تجویز شوند.
