داشتن يك زندگي ايده‌آل هدف و آرزوي مشتركي است بين همه انسان‌ها. امروزه جوانان بسياري براي تحقق بخشيدن به اين رويا و داشتن زندگي بهتر و رفاه و آرامش بيشتر به مهاجرت فكر مي‌كنند. از قديم هم گفته‌اند آرزو بر جوانان عيب نيست اما آيا اين همه جواني كه مهاجرت كرده‌اند يا روياي آن را در سر مي‌پرورانند قبل از آن به اين فكر كرده‌اند كه چه مشكلاتي سر راهشان قرار دارد؟ دكتر بهزاد تريوه، روانشناس و مشاور خانواده در اين مطلب مهم‌ترين مواردي كه براي تصميم به مهاجرت بايد در نظر گرفت و همچنين اساسي‌ترين مشكلاتي كه مهاجرت ممكن است برايتان به وجود بياورد و نحوه رويارويي با آنها را بررسي مي‌كند. اگر شما هم جزو آن دسته افرادي هستيد كه به مهاجرت فكر مي‌كنيد يا در شرف آن هستيد با ما همراه شويد.
احساس دلتنگی بعد از مهاجرت چيست؟
افرادی که مهاجرت می‌کنند غالبا به مشکل دلتنگی وطن یا همان غم غربت دچار می‌شوند. احساس دلتنگی به تنهایی شديد فرد و احساس افسردگی ناشی از آن گفته می‌شود و علائمي شبيه افسردگی مانند احساس غم و اندوه مداوم، احساس بی‌لذتی، بی‌نظمی در خواب و خوراک، اختلال در تمركز، بی‌میلی برای انجام دادن امور دارد.
البته این موضوع کاملا طبیعی است چون ما به‌عنوان انسان كه يك موجود اجتماعی است روابط قدیمی و صمیمی خود را به بهترین امكانات و شرايط ترجیح می‌دهیم. ایرانی‌ها از آن جهت كه افرادی خونگرم، جمع‌گرا و اهل خانواده و فامیل هستند نگهداري روابط اجتماعي‌شان برايشان اهميت بيشتري دارد. مشکلاتی نظیر افسردگی به‌واسطه تنهایی و درماندگي، اضطراب به‌خاطر ناشناخته بودن شرایط جدید و مبهم و همچنین افکار بدآیند منفی به علت پيش‌بيني‌هاي ناخوشايند از وضعيت آينده سبب ايجاد وسواس و پریشانی می‌شود.
آيا همه مهاجران دچار احساس دلتنگی شدید مي‌شوند؟
می‌توان گفت تقریبا همه افراد اگر به مدت طولانی از وطن و خانواده و عزیزان‌شان جدا شوند دچار مراتبی از احساس دلتنگی می‌شوند ولی برخی از افراد انطباق بهتر و بیشتری را نشان می‌دهند. اگر احساس کردید که مهاجرت به زندگی روزمره و افکار روزانه مرتبط با دلتنگی و خواب و خوراک شما آسیب زده حتما با روانشناس و روانپزشک ملاقات کنید.
چه شخصيت‌هايي بيشتر دچار حس دلتنگی مي‌شوند؟
افراد با ویژگی‌های شخصیت برون‌گرا، بشاش و بذله‌گو و داراي اعتمادبه‌نفس بالا، افرادی که مدام در جست‌وجوی تازگی‌اند، شخصيت‌هاي فردگرا كه به‌راحتی مسافرت می‌کنند و مدام به فکر خانه نیستند کمتر آسیب می‌بینند. در مقابل شخصیت‌های وابسته، تودار، احساسی، جمع‌گرا، دارای اعتمادبه‌نفس پایین و با تجربه‌های ارتباط اجتماعی کمتر، بیشتر دچار مشکل می‌شوند.
مهارت‌هاي فرد چه تأثيري دارد؟
اگر فردی مهارتي داشته باشد که به واسطه آن بتواند مدام با مردم سروکار داشته باشد و معاشرت كند شانس بالاتري براي پيدا كردن شغل مناسب دارد. فردي كه مهاجرت مي‌كند هر چه زودتر بتواند شغل مناسب و مورد علاقه‌اش را پيدا كند بيشتر مي‌تواند خودش را در جمع ابراز كند و رضايت بيشتري از زندگي برايش حاصل مي‌شود درنتيجه روحيه بهتري پيدا مي‌كند و كمتر به احساس دلتنگی دچار مي‌شود. اگر فردی صاحب فن و تخصصی نباشد قاعدتا کمتر دلخواه کارفرمای کشور مقصد خواهد بود و شانس كمتري براي پيدا كردن شغل مناسب خواهد داشت از اين رو بيشتر دچار احساس دلتنگي مي‌شود و احتمال اينكه غم غربت مشكلات بعدي‌اي را برايش ايجاد كند بالا مي‌رود.
نقش شرايط اقتصادي بهتر
موقعیت اجتماعی- اقتصادی بهتر، مسلما سبب ايجاد دلگرمی مي‌شود و اعتمادبنفس فرد را بالا مي‌برد. هنگامي كه يك نفر يك زندگي جديد را در يك كشور بيگانه شروع مي‌كند هر چه بيشتر نگران معيشت خود باشد و نسبت به آينده شغلي دغدغه بيشتري داشته باشد احساسات ناخوشايند و به دنبال آن دلتنگي و غم غربت بيشتري را حس مي‌كند. بنابراين اگر وضع مالي‌‌تان زياد خوب نيست زياد دلخوش نباشيد چون مهاجرت با جیب خالی بار روانی منفی شدیدی را به شما وارد مي‌كند.
نقش تحصيلات دانشگاهي
نداشتن تحصیلات و بدتر از آن نداشتن اطلاعات در مورد نحوه بررسی و اعتبار سنجی مدارک تحصیلی می‌تواند تمام نقشه‌های فرد را ویران کند و او را با استرس شدید و موقعیت غیرقابل‌جبرانی روبه‌رو کند. داشتن اطلاعات کامل و دقیق لازمه‌ی اقدام برای مهاجرت است از اين رو افرادي كه از تحصيلات و سواد بالاتري برخوردارند بهتر مي‌توانند از پس مشكلات ناشي از مهاجرت بربيايند و برعكس.
اگر به قصد ادامه تحصيل مهاجرت مي‌كنيد حتما زبان انگليسي يا زبان آن كشور را بياموزيد اما اگر روياهاي ديگري در سر داريد و تحصيلات بالايي هم نداريد بدانيد كه مشكلات پيش‌رو برايتان چندبرابر خواهد بود.
واقع‌بين باشيد
بیشتر بانوان به‌ویژه دختران جوان با رویای یک زندگی متفاوت مهاجرت می‌کنند و غالبا مشاهده می‌شود که بعد از مدتی دست از پا درازتر به وطن برمی‌گردند چون تصور ذهنی‌شان تنها با رنگ و لعاب و زیبایی‌های کشور مقصد شكل گرفته و اين روياي شيرين او را واداشته كه براي تحقق بخشيدن به روياهاي شيرين‌اش بدون آمادگي و پيش‌بيني اقدام به مهاجرت كند.
از آنجا كه اين تصور ذهني با واقعيت و مشكلاتي كه بعد از مهاجرت پيش مي‌آيد تفاوت دارد فرد را به‌شدت در معرض آسيب‌هاي روحي مثل اضطراب، افسردگي و… قرار مي‌دهد. بنابراين قبل از هر تصميمي به درستي تحقيق كنيد و آگاهي‌تان را بالا ببريد و بدانيد كه بعد از مهاجرت نه‌تنها فرش قرمزی برای‌تان پهن نشده است بلكه شرايط سخت‌تري و مشكلات پيچيده‌تري پيش‌رويتان قرار دارد كه بايد از هر جهت آمادگي اين را داشته باشيد كه با آنها مبارزه كنيد و از پس‌شان بربياييد.
شاید بارها شنیده‌اید که اگر در مملکت خودت که همه هم‌زبان هستند و پیچ و خم فرهنگ و رفتار مردم را می‌شناسی، نتوانستی حتی یک پله موفق شوی، پس در مملکت غریب که حقوق شهروندان خودشان اهميت و اولويت بيشتري دارد شانس كمتري برای ساختن يك زندگی ايده‌آل خواهی داشت.
با آگاهي تصميم بگيريد
براي تصميم‌گيري درباره مهاجرت سعي كنيد منطقي و واقع‌بين باشيد. شما شب‌ها کنار برج معروف شهر نمی‌خوابید، برای رفع نيازهايتان نیاز به پول دارید و مردم همان کشور هم به سختی کار می‌کنند تا آن را داشته باشند.
پس از روي هيجان تصميم‌گيري نكنيد. ابتدا آگاهي‌تان را نسبت به كشور مقصد و شرايط پيش‌رو كامل كنيد سپس تصميم‌تان را قطعي كنيد. اگر جزو دسته افرادي هستيد كه گمان مي‌كنيد اگر پايتان به فلان کشور برسد همه چیز گلستان می‌شود بايد به شما بگوييم خيلي خوش‌بين نباشيد. اگر به مهاجرت فكر مي‌كنيد توصيه مي‌كنيم به جاي اينكه مهاجرت كنيد و بعد از آن پشيمان شويد و از غم غربت بناليد از روي آگاهي و با ديد باز تصميم‌گيري و اقدام به اين كار كنيد.
اگر مي‌خواهيد مهاجرت كنيد قبل از تصميم‌گيري موارد زير را حتما در نظر بگيريد
سن: سنین 15 تا 30 سال بهترین موقعیت است.
خانواده: قطعا اگر شرایطی فراهم باشد که با خانواده مهاجرت كنيد بهتر است چون هنگام غم و مشكلات خانواده در كنارتان است و هر يك به سهم خود مي‌تواند باري از روي دوش شما بردارد.
وضعيت اقتصادي: وضعيت اقتصادي هر چه مطلوب‌تر باشد دغدغه‌های اساسی کمتر و انطباق اجتماعی با کشور بهتر صورت می‌گیرد.
وضعيت تحصيلي و دانستن زبان: اگر فردی ارتباطات اجتماعی راحت‌تری با غیرایرانی‌ها داشته باشد فرصت‌های بیشتری را برای نقش‌پذیری هویتی خواهد داشت و زودتر مي‌تواند به پرسش (من کیستم؟) پاسخ بدهد.
ميزان وابستگي و تعلقات: هرچه وابسته‌تر باشيد كنار آمدن با غم غربت و كنار آمدن با مشكلات ناشي از مهاجرت برايتان سخت‌تر خواهد بود و احتمال اينكه آسيب ببينيد بيشتر است.
وجود تفاوت‌هاي فرهنگي وطن و كشور مقصد: تفاوت‌هاي فرهنگي زیاد باعث سردرگمی، خجالت و انزوای ما از جامعه مذکور می‌شود. اگر شوخی‌ها، اصطلاحات، تکه‌کلام‌ها و آداب و رسوم و مراسمات را خوب متوجه نشوید، ممکن است فرد جذابی برای گرفتن ارتباط نباشید. تحقیقات نشان داده است که مهاجران با تفاوت فرهنگی بالا، بیشتر به سوءظن مبتلا می‌شوند.
براي پيشگيري از ابتلا به افسردگي بايد چه كرد؟
افکار خود را هر روز تمیز كرده و افکار بد و ناامیدکننده را بیرون بریزید. با انجمن‌ها و کلاس‌های گروهی بیشتر مراجعه کنید، احساس تعلق گروهی به شما اعتمادبه‌نفس می‌دهد. پیاده‌روی کنید و از کشف مکان‌ها و آداب و سنن جدید لذت ببرید.
دنبال شغل باشید. با همسایگان خود رابطه دوستانه‌تری داشته باشید. با فرد هم‌زباني آشنا شويد و اوقات فراغت را با او بگذرانید. کمتر با خانه تماس بگیرید و کمتر حرف‌های ناامیدکننده و منفی بزنید.
اگر با به‌كارگيري راهكارهايي از اين دست علائم‌تان از بين نرفت حتما به يك روانپزشك يا روانشناس متخصص مراجعه كنيد.
سخن آخر …
موارد بسيار زيادي گزارش شده است كه مهاجران براي فراموش كردن و كنار آمدن با احساس دلتنگی و غم غربت به داروهاي آرامبخش وابستگي پيدا كرده‌اند و اين وابستگي نه تنها مشكلي از آنها حل نكرده بلكه مزيد بر علت شده و شرايط بدتري را برايشان ايجاد كرده است.
متأسفانه بيشتر افراد هنگامي كه در موقعيت‌هاي سخت قرار مي‌گيرند سعی در عملی کردن اولین و آسان‌ترين راهی که به ذهنشان خطور می‌کند، دارند. بهتر است کمی بیشتر فکر كنيد و جوانب را در نظر بگیرید.
همه ما انسان‌هاي كاملي نيستيم پس بهتر است نظرات جدید را بشنویم و لااقل یکبار امتحانش کنیم. دارو درمانی مخصوصا برای درمان افسردگی خیلی هم خوب است ولی با مراجعه متناوب به پزشک نه مصرف خودسرانه! دارو تیپ زندگی و شخصیت ما را تغییر نمی‌دهد ولی برای شروع این تغییرات گاهی به آن احتیاج داریم. مطمئن باشید که هیچ پزشکی دوست ندارد مریض خود را با دارو اذیت کند.
اگر شما هم بعد از مهاجرت دچار احساس دلتنگی و غم غربت شدید می‌توانید از یک روانشناس یا روان پزشک کمک بگیرید. کلینیک روانشناسی چمان علاوه بر خدمات حضوری، قادر است به شما از طریق جلسات آنلاین در هر کجای دنیا باشید یاری رساند.
هما رئوفی/ کاندیدای دکتری تخصصی روانشناسی
بسیاری از مشکلات روانشناختی با رواندرمانی و دارودرمانی قابل حله.
برای رزرو وقت روانشناسی بالینی با ما تماس بگیرید:
88652505 | 88652502 | 021
