همه‌ی افراد در برهه‌ای از زمان با از دست دادن عزیزی مواجه شده و سوگ را تجربه میکنند. اما شما به عنوان فامیل، دوست و یا آشنای افراد سوگوار چطور میتوانید تسلی بخش آنها باشید و بهشان دلداری دهید؟ حتی یک قدم عقب‌تر برویم، چطور بهتر است تسلیت بگویید؟
تسلیت از واژه‌ی تسلی دادن گرفته شده یعنی رفتاری که طی آن تلاش میکنید غم و اندوه شخصی را کم‌تر کنید تا حال او بهتر شود. اما واقعا چند درصد از نحوه‌ی ابراز ناراحتی افراد و جملاتی که برای تسلیت گفته میشوند، میتوانند آرامش بخش باشند؟ در این محتوا از مجله‌ی کلینیک چمان به این میپردازیم که چطور تسلیت بگویید.
چطور بهتر است تسلیت بگوییم؟
نحوه‌ی سوگواری افراد بسیار وابسته به کشور و شهری است که در آن بزرگ شده‌اند؛ بنابراین تلاش شده در این محتوا به موضوعاتی اشاره شود تا افرادی با فرهنگ‌های مختلف بتوانند از آن استفاده کنند.
اگر دقت کرده باشید اکثرا نحوه‌ی دلداری دادن‌ها بر اساس باورهایی است که مردم نسبت به مرگ دارند. احتمالا جملات زیر را در مراسمات ترحیم زیاد شنیده‌اید:
- خدا رحمت‌اش کنه
- روح‌اش شاد
- چقدر سختی کشید دوره مریضی‌اش، راحت شد
- خدا دوستش داشت که زودتر بردش
- همه یه روزی میمیریم/ ما هم بالاخره روزی میمیریم
گفتن چنین جملاتی بد نیست اما بیشتر بوی همدردی میدهند تا تسلی و همدلی دادن. لازم است بدانید حضور شما به عنوان یک دوست، فامیل و آشنا می‌تواند واقعا باعث تغییر در اوضاع و احوال فرد سوگوار شود؛ این پیام را به سوگواران میرساند که تنها نیستند و گروهی از افراد آنها را در شرایط سخت حمایت میکنند.
اما برای اینکه یک تسلیتِ تسلی بخش داشته باشید ابتدا لازم است به نکات زیر توجه کنید:
۱-حضور داشته باشید.
برخی از افراد تصور میکنند سوگ از دست دادن عزیز با هیچ چیز تسلی نمیابد؛ شاید چون خود تجربه‌ی سوگی دردناک را داشته‌اند و تصور میکنند حضورشان فایده‌ی خاصی در احوالات بازماندگان ندارد.
درست است که میزان نیاز به حمایت اجتماعی در افراد مختلف متفاوت است و شاید حتی بازماندگان بخواهند مدتی را تنها سپری کنند، ولی از آنجا که انسان‌ها موجودات اجتماعی هستند برای عبور از مسیر‌های سخت به حمایت یکدیگر نیاز دارند. پس حضور خود را دست کم نگیرید.
همان طور که پیشتر اشاره شد، حضور شما می‌تواند مایه‌ی دلگرمی عزاداران باشد. اگر راه دور هستید و نمی‌توانید به هر دلیلی حضور فیزیکی داشته باشید میتوانید از طریق تماس تصویری و یا تماس صوتی حضور خود را ابراز کنید. انتخاب این مورد کمی به تاریخچه رابطه‌ی شما با سوگوار و همچنین میزان صمیمیت‌تان بستگی دارد.
۲-فعالانه گوش دهید.
اجازه دهید شخص سوگوار احساسات‌اش را ابراز کند. همدلانه به او گوش دهید و احساسات‌شان را به رسمیت بشناسید. نحوه‌ی همدلی مناسب را در ادامه با جزییات بیان میکنیم.
این فرد شاید فقط به یک جفت گوش شنوا نیاز دارد نه گوشی که او را نصیحت کند و به او بگوید:
- چه کار کن تا بهتر شوی؟
- چه حسی باید داشته باشی؟
- و از الان به بعد باید چطور زندگی کنی؟
۳-همدلی کنید
شخصی که سوگوار است دچار یک فقدان و غم شدیدی شده است بنابراین بهتر است فرصت مناسبی برای او مهیا کنید تا احساسات‌اش را آن طور که میخواهد بروز دهد؛ و بهترین کاری که شما میتوانید انجام دهید این است که هیجانات و احساسات فرد سوگوار را به رسمیت بشناسید؛ به عبارت دیگر سعی نکنید احساسات او را سرکوب کنید یا تغییر دهید فقط بگذارید همان طوری که هستند بیرون بیایند.
جملات زیر بیشتر بوی سرکوب احساسات را میدهند تا همدلی پس بهتر است از این جملات استفاده نکنید:
- راحت شد رفت
- اون جاش خوبه به فکر زنده‌ها باش
- هر کی توی دنیا آدم بهتریه زودتر میره
- زمان که بگذره حالت بهتر میشه
- الان دیگه بقیه تو رو دارن/ روی تو حساب می‌کنن
همدلی کردن یعنی سعی کنید دنیا را از لنز آن شخص ببینید، خود را جای او بگذارید و حدس بزنید در حال تجربه کردن چه احساساتی است؟ بدین صورت حدس زدنِ احساسات او برای‌تان آسان‌تر می‌شود.
در اینجا لیستی از احساسات احتمالی فرد عزادار را برای شما مثال میزنیم؛ با پرسیدن این احساسات از شخص همدلی صورت میگیرد:
- آزردگی
- آشفتگی
- از پا افتادگی
- اضطراب
- افسردگی
- اندوه
- بد اخلاقی
- بهت زدگی
- بی حوصلگی
- بی دل و دماغ بودن
- بی کسی
- دلتنگی
- و …
وقتی صادقانه همدلی میکنید میتوانید تسلای خاطر بهتری برای سوگوار فراهم کنید و دیگر نیازی نیست از جملات تکراری و ماشینی برای تسلیت گفتن استفاده کنید.
هر کسی ممکن است روش خاص خود را برای عزاداری داشته باشد؛ عده‌ای گریه‌های شدید میکنند و عده‌ای دیگر با هر روز سر مزار متوفی رفتن سوگواری میکنند. به این فرآیند احترام بگذارید و به آنها فرصت و زمانی که برای اینکار نیاز دارند را بدهید.
۵-خاطرات را مرور کنید.
بر اساس نوع رابطه و میزان صمیمیت‌تان با سوگوار اینکار را انجام دهید، که خاطرات خوب و شیرین شخص از دست رفته را با یکدیگر مرور کنید. شاید تصور کنید اینکار مانند نمکی که روز زخم پاشیده می‌شود، باعث بدتر شدن سوگ شود اما معمولا چنین نیست. با صحبت درباره خاطرات خوش، بازمانده احساس غم می‌کند اما از طرفی حس دلتنگی شاید کمی برطرف شود زیرا با شخصی که از دست‌اش داده و بسیار هم به او علاقه داشته، نوعی مرتبط می‌شود.
۶-به آنها سر بزنید.
سوگ می‌تواند برای مدت طولانی ادامه پیدا کند و حل نشود؛ بنابراین بهتر است تا مدتی بعد از این اتفاق همچنان به شخص سوگوار سر بزنید یا حال او را به نحوی جویا شوید.
۷-از مقایسه بپرهیزید.
سوگ آنها رو با هر نوع سوگی که خودتان در گذشته تجربه کردید، مقایسه نکنید. این را بدانید که تجربه‌ی سوگ برای هر شخص بسیار منحصر به فرد و درونی است.
ممکن است سوگ آنها، شما را به یاد عزیزانی که از دست داده‌اید بی‌اندازد و باعث غمگین و دلتنگ شدن شما بشود؛ در این مواقع ابتدا با خود همدلی کنید یعنی همان طور که به عزادار همدلی دادید احساسات خود را مشاهده کنید و با خود بگویید: الان غمگین شدم و خیلیی دلتنگ هستم، آرزو میکردم اون شخص هنوز زنده بود.
۸-تمایلات آنها را در نظر بگیرید.
نحوه‌ی حضور شما به خواسته شخص سوگوار هم بستگی دارد. برخی افراد به زمان بیشتری برای تنهایی نیاز دارند در حالی که عده‌ای دیگر همراهی بیشتری از اطرافیان می‌خواهند. بنابراین به خواسته و نیاز آنها احترام بگذارید.
۹-صبور باشید.
سوگ فرآیندی طولانی و گاها غیر منتظره است. صبور باشید و سعی کنید شخص را درک کرده و همواره حمایت خود را به او نشان دهید.
۱۰-کمک تخصصی پیشنهاد دهید.
اگر شخص سوگوار به طور قابل توجهی درگیر سوگ شده است و فکر میکنید که نیاز به کمک تخصصی دارد، به او پیشنهاد دهید که در صورت تمایل از روانشناس، روانپزشک و گروه‌های حمایتی بهره ببرد.
فرآیند تسلیت گفتن و تسلی دادن یک سوگوار می‌تواند برای شما نیز دردناک و ناراحت کننده باشد، بنابراین بسیار اهمیت دارد که همدلی با خود داشته باشید و بتوانید هیجانات درونی‌تان را مدیریت کنید.
کلینیک چمان با کادری مجرب از روانشناسان و روانپزشکان میتوانند به شما و عزیزان‌تان در مسیر سوگ و تسلی دادن کمک کنند.
ما از ساعت 8 تا 21 در کلینیک هستیم. برای رزرو وقت مشاوره و روانشناسی تماس بگیرید:
